Uyuz Belirtileri Nedir? Uyuz Nasıl Geçer? Uyuz Nasıl Bulaşır?

Uyuz hastalığı, mikroskobik Sarcoptes scabiei parazitinin neden olduğu, yoğun kaşıntı ve deri döküntüleriyle kendini gösteren bir cilt hastalığıdır. Bu parazit, cilt yüzeyine yerleşip küçük tüneller açarak ilerler ve yumurtalarını bırakır. Vücudun bağışıklık sistemi bu duruma tepki gösterir ve kaşıntı hissi ortaya çıkar. Özellikle gece saatlerinde artan bu kaşıntı, hastalığın en belirgin belirtilerinden biridir. Uyuz belirtileri genellikle akarların ciltte yarattığı tahriş ve alerjik reaksiyon sonucu gelişir. Hastalık, kişisel hijyene bağlı olmaksızın herkeste görülebilir ve yakın temas yoluyla kolayca bulaşabilir. Bu yazıda uyuz hastalığının belirtileri, tedavi yöntemleri ve bulaşma yolları hakkında detaylı bilgilere ulaşabilirsiniz.

Uyuz Nedir?

Uyuz, Sarcoptes scabiei adı verilen mikroskobik bir parazitin neden olduğu, ciltte yoğun kaşıntı ve döküntülerle kendini gösteren bulaşıcı bir cilt hastalığıdır. Bu parazit, cilt yüzeyine yerleşerek tüneller açar ve yumurtalarını bırakır. Kaşıntının temel nedeni, parazitin kendisi değil, vücudun bağışıklık sisteminin bu parazite verdiği tepkidir.

Uyuz, dünya genelinde yaygın olarak görülen bir hastalık olup hijyen koşullarından bağımsız olarak herkesi etkileyebilir. Özellikle yakın temas yoluyla kolayca bulaştığı için, aynı evde yaşayan bireyler arasında hızla yayılabilir.

Uyuz Belirtileri Nelerdir?

Uyuz belirtileri genellikle akarların neden olduğu alerjik reaksiyon ve tahrişe bağlı olarak ortaya çıkar.

Uyuz belirtileri:

• Yoğun kaşıntı
• Kızarıklık ve Deri Döküntüsü
• Tünel İzleri
• Ciltte Yaralar
• Vücudun Belirli Bölgelerinde Yoğunlaşma
• Kabuklu Uyuz (Norveç Uyuzu)

1. Yoğun Kaşıntı

En belirgin belirti kaşıntıdır ve genellikle gece daha şiddetli hale gelir. Bu, akarların cilt altında aktifleşmesiyle ilişkilidir.

2. Kızarıklık ve Deri Döküntüsü

• Akarların kazdığı tüneller nedeniyle ciltte kırmızı noktalar, kabarıklıklar ve döküntüler oluşur.
• Döküntü genellikle küçük kabarcıklar veya sivilce benzeri görünümdedir.

3. Tünel İzleri

Akarların cilt altına kazdığı tüneller, ince ve çizgi şeklinde gri-beyaz izler olarak görülebilir. Bu izler genellikle 5-15 mm uzunluğundadır.

4. Ciltte Yaralar

Şiddetli kaşıma nedeniyle ciltte açık yaralar oluşabilir. Bu yaralar enfekte olursa bakteriyel enfeksiyonlar gelişebilir.

5. Vücudun Belirli Bölgelerinde Yoğunlaşma: Uyuz döküntüleri genellikle şu bölgelerde daha sık görülür:

• Parmak araları
• Bilekler
• Dirsekler
• Koltuk altları
• Bel çevresi
• Göğüs ucu çevresi (kadınlarda)
• Genital bölge (erkeklerde)
• Çocuklarda baş, yüz, avuç içi ve ayak tabanları da etkilenebilir.

6. Kabuklu Uyuz (Norveç Uyuzu)

Bağışıklık sistemi zayıflamış kişilerde, ciltte kalın, gri-beyaz kabuklanmalar oluşabilir. Bu tür uyuz daha ağır seyirlidir ve yoğun akar yükü taşır.

Uyuz Hastalığı Nasıl Bulaşır?

Uyuz hastalığı, genellikle direkt cilt teması yoluyla bulaşır. Parazit, bir kişiden diğerine geçmek için birkaç dakika boyunca yakın temas gerektirir. Ayrıca, ortak kullanılan eşyalar (yatak takımları, havlular, giysiler) da bulaşma kaynağı olabilir.

Uyuz nasıl bulaşır:

1. Doğrudan Cilt Teması: Uzun süreli ve yakın temas uyuzun başlıca bulaşma yoludur. Örneğin, aynı yatakta uyumak veya el ele tutuşmak bulaşıcıdır.
2. Ortak Eşyalar: Parazit, enfekte kişinin kullandığı yatak örtüleri, yastıklar veya kıyafetlerden de bulaşabilir. Ancak bu yol, doğrudan temasa göre daha az yaygındır.
3. Kalabalık Ortamlar: Yurtlar, bakım evleri ve hapishaneler gibi kalabalık ve yakın temasın olduğu yerlerde uyuz salgınları daha sık görülür.

Parazit, cilt dışında uzun süre yaşayamadığı için bulaşma genellikle enfekte bir bireyle doğrudan temas gerektirir.

Uyuz Hastalığı Neden Olur?

Uyuz hastalığının temel nedeni, Sarcoptes scabiei adlı parazittir. Bu parazit, cilt yüzeyine yerleşerek burada tüneller açar ve yumurtalarını bırakır. Parazitin bu hareketi, vücudun bağışıklık sistemini harekete geçirir ve yoğun bir kaşıntıya yol açar.

Uyuz hastalığı neden olur:

• Enfekte bir kişiyle yakın temas
• Hijyen eksikliği olmasa bile, kalabalık ve kapalı ortamlarda uzun süre bulunma
• Bağışıklık sisteminin zayıf olması (örneğin, yaşlılar veya kronik hastalığı olan bireyler)

Uyuz Hastalığı Tedavisi

Uyuz tedavisi oldukça etkilidir ve çoğu kişi doğru tedaviyle birkaç hafta içinde iyileşir. Tedavinin amacı, paraziti ve yumurtalarını tamamen ortadan kaldırmaktır.

Uyuz tedavisinde kullanılan yöntemler:

1. Topikal İlaçlar: Uyuz tedavisinde en yaygın kullanılan ilaçlar, krem veya losyon formundaki antiparaziter ürünlerdir. Bu ilaçlar, tüm vücuda (yüz ve kafa hariç) uygulanır ve genellikle 8-12 saat boyunca ciltte bırakılır.
2. Ağız Yoluyla Alınan İlaçlar: Ağır vakalarda veya topikal tedaviye yanıt alınamayan durumlarda, doktor ağız yoluyla alınan antiparaziter ilaçlar reçete edebilir.
3. Kaşıntı Giderici İlaçlar: Kaşıntı ve alerjik reaksiyonları hafifletmek için antihistaminikler veya kortikosteroidler önerilebilir.
4. Tüm Aile Tedavisi: Uyuz oldukça bulaşıcı olduğundan, aynı evde yaşayan herkesin eş zamanlı olarak tedavi edilmesi önemlidir.

Uyuz tedavisi sırasında dikkat edilmesi gerekenler:

• Tüm kıyafetlerin, çarşafların ve havluların yüksek sıcaklıkta yıkanması
• Kullanılamayan eşyaların hava almayan poşetlerde birkaç gün bekletilmesi
• Tedavi sonrasında kaşıntının bir süre devam edebileceği unutulmamalıdır; bu, bağışıklık sisteminin tepki sürecidir ve hastalığın devam ettiği anlamına gelmez.

Uyuz Hastalığı Sık Sorulan Sorular