Sinüzit, sinüsleri kaplayan mukozanın iltihaplanarak şişmesi ile karakterize bir rahatsızlıktır. Sinüsler burun içini nemli tutarak mukus üretilmesini sağlar. Bu şekilde toz, kirletici ve alerjenlere karşı korunma sağlanmasına yardımcı olur. Sinüsler çoğunlukla hava ile doludur. Ancak sinüsler çeşitli nedenlerle tıkanıp sıvı ile dolar, mikroplar büyüyerek enfeksiyona neden olur. Akut sinüzit, kronik sinüzit ve alerjik sinüzit gibi farklı türleri bulunur. Sinüzit belirtileri çoğunlukla benzerlik gösterir. Belirtiler arasında en sık karşılaşılanlar yanak, göz ve alın çevresinde ağrı, şişlik, hassasiyet, koku duyusunda azalma, burun tıkanıklığı ve akıntısı şeklinde sıralanabilir.
Sinüzit Nedir?
Sinüsler kafatasında yer alan boş alanlardır ve toplam dört çift sinüs bulunur. Sinüsler burnun arkasında, gözlerin üstünde, altında ve arkasında bulunur. Bakteri, virüs ve mantar gibi iltihaba neden olabilen ajanların ve alerjenlerin insan vücudunda sıklıkla yerleşim gösterdiği yerlerden biri de sinüslerdir. Bu ajan ve alerjenler nedeniyle sinüsler enflamatuar bir yanıt oluşturarak iltihaplanabilir ve şişebilir. Bu durum kısaca “sinüzit” şeklinde ifade edilebilir, kimi zaman “rinosinüzit” olarak da isimlendirilebilir.
Sinüzit Çeşitleri Nelerdir?
Sinüzit çeşitleri, rahatsızlığın süresine ve bu rahatsızlığa neden olan etkene bağlı olarak değişiklik gösterir. Sinüzit ne kadar süredir devam ettiğine göre akut, subakut, kronik ve tekrarlayan sinüzit olarak; neden olan etkene göre ise bakteri, mantar, virüs veya alerjik sinüzit olarak sınıflandırılabilir. Sinüzit çeşitlerinden kısaca şu şekilde bahsedilebilir:
Akut Sinüzit: Semptomlar 4 haftadan kısa sürer ve genellikle soğuk algınlığına neden olan bir virüsten kaynaklanabilir.
Subakut Sinüzit: Sinüzit belirtileri 4 haftadan fazla ve 12 haftadan kısa sürüyorsa subakut sinüzit tanısı konulabilir.
Kronik Sinüzit: Belirtiler en az 12 hafta sürer. Çoğunlukla bakteriyel nedenler ile gelişir.
Tekrarlayan Akut Sinüzit: Semptomlar yılda dört veya daha sık tekrarlayan ve her seferinde iki haftadan daha kısa sürer.
Mantar Sinüziti: Burun mukozasına yerleşim gösteren mantarlara karşı alerjik semptomlar gelişir. İnvaziv ve noninvaziv mantar sinüziti olarak ikiye ayrılır. İnvaziv fungal sinüzit beyin iltihabı belirtileri oluşmasına neden olabilir. Beyinde sinüzit belirtileri görülmesi ciddi bir sağlık sorununa işaret eder, tedavi edilmezse ölümcül olabilir. Non-invaziv mantar sinüzitine, invaziv olana göre daha sık rastlanır. Sadece burun ve sinüsleri etkiler.
Bakteriyel Sinüzit: Bakteriyel sinüs enfeksiyonu çoğunlukla 7-10 gün kadar devam edebilir. Bakteriler nedeniyle gelişen enfeksiyonu gidermek için antibiyotiğe ihtiyaç duyulabilir.
Viral Sinüzit: Viral sinüzit soğuk algınlığına neden olan bir virüs nedeniyle gelişir. Viral enfeksiyonların tedavisi yoktur. Semptomlar genellikle 5-7 gün içerisinde kaybolur. Antibiyotik tedavileri viral sinüzit tedavisinde etkisizdir.
Alerjik Sinüzit: Solunum sırasında havada bulunan toz, polen, duman ve diğer çevresel tahriş edici alerjenler sinüziti tetikleyebilir. Havadaki alerjen miktarları değişiklik gösterdikçe semptomlar mevsimle birlikte ortaya çıkıp kaybolabilir.
Sinüzit Belirtileri Nelerdir?
Sinüs enfeksiyonu özellikle soğuk algınlığı ve gripten sonra sık gelişen bir rahatsızlıktır. Sinüzitin yaygın belirtileri genellikle yüz bölgesinde gelişim gösterir. Sinüzitli bireyler geceleri horlayabilir ve konuşma esnasında genizden ses duyulabilir. Ayrıca küçük çocuklarda uyku bozukluğu, huzursuzluk, ağızdan nefes alma hali ve beslenmede zorluk gelişebilir. İlerlemiş sinüzit belirtileri bilinç bulanıklığı, görme bozuklukları, çift görme, şiddetli baş ağrısı, boyun tutulması, göz çevresinde şişlik ve kızarıklık şeklinde görülebilir. Bu durum ciddi bir enfeksiyonun habercisi olabilir ve hemen bir sağlık uzmanına başvurulması tavsiye edilir. Sinüzit migren belirtileri benzerlik göstermesi nedeniyle ayırt edilmesi güç iki rahatsızlık olarak kabul edilir. Sinüzit belirtilerinden kısaca şu şekilde bahsedilebilir:
Boğazdan aşağı mukus damlaması,
Sarı ve yeşil mukuslu burun akıntısı,
Burun tıkanıklığı ve koku alma duyusunda azalma,
Özellikle burun, göz ve alın çevresinde gelişen yüz basıncı, ağrı, şişlik ve hassasiyet,
Başın hareketi sırasında kötüleşen ağrı,
Dişlerde ve kulaklarda basınç veya ağrı,
Ateş,
Ağız kokusu ve ağızda kötü bir tat,
Öksürük,
Yorgunluk.
Alerjik Sinüzit Belirtileri
Toz ve polen benzeri alerjenlerin solunum esnasında nazal mukozaya yerleşim göstermesi halinde alerjik sinüzit gelişebilir. Belirtiler çoğunlukla diğer sinüzit semptomları ile benzerlik gösterir. Mevsimle birlikte havadaki alerjen miktarı değişiklik gösterebilir, bu nedenle semptomlar dönem dönem artış gösterip azalabilir. Alerjik sinüzit belirtileri şu şekilde sıralanabilir:
Burun, göz ve boğazda kaşıntı,
Yorgunluk ve halsizlik,
Boğazda tahriş,
Baş ağrısı,
Burun tıkanıklığı ve akıntısı.
Kronik Sinüzit Belirtileri
Enfeksiyonun sinüslerde nazal polip adı verilen şişlikler kronik sinüsün bir parçasıdır. Kronik sinüzit yetişkin ve çocukları etkileyebilir. Kronik sinüzit belirtileri en az 12 hafta sürer ve kronikleşmeden önce akut sinüzit nöbetleri sıklıkla tekrarlanabilir. Ateş kronik sinüzitte sık karşılaşılabilen bir semptom değildir. Kronik sinüzit belirtileri şu şekilde sıralanabilir:
Burun akıntısı sırasında kalın ve renksiz mukus,
Boğazın arka kısmında mukus birikmesi,
Koku ve tat alma duyusunda azalma,
Göz çevresinde ve alında ağrı, şişlik ve hassasiyet.
Sinüzit Neden Olur?
Sinüsler kafatasında yer alan hava dolu boşluklardır ve sağlıklı sinüsler bakteri, mikrop ve başka alerjen içermez. Sinüs açıklıkları tıkandığında ya da çok fazla mukus biriktiğinde bakteri ve mikroplar nazal mukozada büyüyerek enfeksiyona neden olabilir. Sinüzit nedenleri arasında şunlar bulunur:
Alerjik rinit,
Alerjenlere maruziyet,
Anormal sinüs yapıları,
Geniz eti büyümesi,
Sigara içmek,
Astım hastaları,
Tekrarlayan solunum yolu enfeksiyonları,
Kistik fibroz, kanser ve HIV benzeri bağışıklık sistemini etkileyen hastalıklar,
Soğuk algınlığı ve grip,
Streptococcus Pneumoniae, Haemophilus Influenza ve Moraxella Catarrhalis bakterileri,
Burun zarında yer alan büyümeler.
Sinüzit Nasıl Geçer? Tedavisi Nedir?
Sinüzit tedavisi hastalığın belirtilerine ve bu belirtilerin ne süredir devam ettiğine bağlı olarak değişiklik gösterir. Hastaların sıklıkla yanıtını merak ettiği diğer bir soru da “Sinüzit ağrısına ne iyi gelir?” şeklindedir. Bu soruların yanıtları ve sinüzit tedavisi için başvurulabilecek yöntemler şu şekilde sıralanabilir:
Sinüslerdeki şişliği azaltmak için steroid burun spreyleri veya damlaları hekim tavsiyesi doğrultusunda kullanılabilir.
Alerjik sinüzit belirtilerini gidermek için antihistaminik tedavisi uzman önerisi ile uygulanabilir.
“Sinüzit baş ağrısına ne iyi gelir?” sorusunun yanıtı da sıklıkla merak edilir. Sinüzit baş ağrısı gibi semptomlara neden oluyorsa ağrı kesici ilaçlar reçete edilebilir.
Evde sinüzit tedavisi için bol miktarda sıvı tüketmek, istirahat etmek ve buhar inhalasyonu yaparak sinüsleri açmak önerilebilir.
“Sinüzit nasıl boşaltılır?” sorusuna yanıt olarak hastalara cerrahi yöntemler açıklanabilir. Sinüzit ameliyatı ile sinüsler genişletilebilir.
Cerrahi yöntemlerle sinüzit iltihabını akıtmak ve sinüzit boşaltma hastaların semptomlarının giderilmesi konusunda fayda sağlar.
Sinüzit Nasıl Önlenir?
Sinüzitin altında yatan nedene bağlı olarak enfeksiyon gelişme riski azaltılabilir. “Sinüzite ne iyi gelir?” sorusunun birçok yanıtı vardır. Örneğin hekim önerisi doğrultusunda burnu tuzlu su ile yıkamak, alerjenlerden korunmak, çeşitli medikal tedavilerden yararlanmak, bulaşıcı hastalıklara yakalanma riskini azaltacak el yıkama ve benzeri hijyen alışkanlıklarını oluşturmak, dumandan kaçınmak ve sigarayı bırakmak bu yanıtlar arasında sayılabilir. Ayrıca akupunktur ve yüz masajı gibi uygulamalar sinüzit ağrısı kontrolü konusunda fayda sağlar.
Sinüzit hastası bireylerin en sık karşılaştığı semptomlar yüz bölgesinde ortaya çıkan ağrılardır. Dolayısıyla hastaların “Sinüzit ağrısı nasıl geçer?” benzeri sorulara yanıt arayışında olması kaçınılmazdır. Sinüzit belirtileri çoğunlukla bir hafta içerisinde geçer ve basit medikal uygulamalar ile tedavi sağlanabilir. Kronik sinüzite sahip hastaların sürekli tekrarlayan ve yaşam kalitesini olumsuz etkileyebilen semptomları söz konusu ise mutlaka uzman hekim görüşüne başvurulması tavsiye edilir. Özellikle ilerlemiş sinüzit belirtileri ciddi sağlık sorunlarına neden olabilir. Bu nedenle bir an önce tedaviye başlanması önerilir.
