Serebral Palsi Nedir? Serebral Palsi Belirtileri Nelerdir?

Serebral palsi (SP), beyin gelişimi sırasında meydana gelen hasar sonucu ortaya çıkan, kas hareketlerini ve vücut duruşunu etkileyen bir nörolojik bozukluktur. Bu durum, genellikle doğum öncesi, doğum sırasında veya doğumdan hemen sonra gelişir ve beyin hasarına bağlı olarak farklı belirtilerle kendini gösterir. Serebral palsi, kas kontrolü, denge ve koordinasyon problemlerinin yanı sıra konuşma ve öğrenme zorluklarına da neden olabilir. Belirtiler bebeklik döneminde fark edilmeye başlar ve zamanla daha belirgin hale gelir.

Serebral Palsi Nedir?

Serebral Palsi (SP), beyin gelişiminde meydana gelen hasar sonucu ortaya çıkan, kas hareketlerini ve vücut duruşunu etkileyen bir nörolojik bozukluktur. Genellikle doğum öncesinde, sırasında veya doğumdan kısa bir süre sonra oluşan beyin hasarının bir sonucudur. Serebral Palsi, beynin kas kontrolünü, koordinasyonu ve duruşu düzenleyen bölgelerini etkiler, bu da hareket güçlüklerine, kas sertliğine, denge sorunlarına ve bazen konuşma, öğrenme veya duyusal problemler gibi başka zorluklara yol açabilir.

Serebral Palsi Belirtileri Nelerdir?

Serebral palsi (SP) belirtileri, hasarın şiddetine, beyin bölgesine ve tipine göre değişebilir. Genellikle belirtiler bebeklik döneminde fark edilmeye başlanır ve zamanla daha belirgin hale gelir. İşte en yaygın belirtiler:

1. Kas Tonusu Anormallikleri: Kaslarda aşırı sertlik (spastisite) veya zayıflık (hipotoni) olabilir.
2. Hareket Koordinasyonu ve Kontrol Sorunları: Kas hareketlerinde düzensizlik, kas kasılmaları, istemsiz hareketler veya titremeler görülebilir.
3. Motor Becerilerde Gecikme: Bebeklerde yuvarlanma, oturma veya yürüme gibi motor gelişim aşamalarında gecikmeler gözlemlenebilir.
4. Denge ve Yürüme Problemleri: Yürümede zorluk, dengesizlik veya yavaş gelişen yürüyüş görülebilir. Bazı çocuklar dengesiz yürüyüş (ataksik yürüyüş) sergileyebilir.
5. Refleks Anormallikleri: Bebeklerde refleksler normalden uzun sürebilir veya yetişkinlerde olması beklenmeyen refleksler devam edebilir.
6. Kas Sertliği ve Spazmlar: Özellikle spastik serebral palside kaslarda sertlik, ağrılı spazmlar veya anormal duruşlar yaygındır.
7. Yutma ve Konuşma Zorlukları: Bazı kişilerde konuşma, yutma veya dil hareketlerini kontrol etmek zor olabilir.
8. Zihinsel Gelişim Geriliği: Her bireyde olmasa da bazı çocuklarda zihinsel engel veya öğrenme güçlükleri görülebilir.
9. Görme ve Duyma Problemleri: Bazı hastalarda görme kaybı, şaşılık veya işitme sorunları da olabilir.
10. Nöbetler (Epilepsi): SP’li bireylerin bir kısmında epileptik nöbetler gelişebilir.

Serebral Palsi belirtileri kişiden kişiye büyük farklılıklar gösterebilir ve bu belirtiler yaşla birlikte değişebilir. Erken tanı ve müdahale, çocuğun yaşam kalitesini önemli ölçüde iyileştirebilir.

Yenidoğan Bebekte Serebral Palsi Belirtileri Nelerdir?

Yenidoğanlarda serebral palsi belirtileri genellikle doğumdan kısa süre sonra fark edilebilir, ancak bazı durumlarda belirtiler daha ileriki aylarda ortaya çıkabilir.

1. Gelişimsel Gecikmeler: Bebek, başını dik tutmada, yuvarlanmada, oturmada, emeklemede veya yürümede yaşıtlarına göre gecikme gösterebilir.
2. Anormal Kas Tonusu: Bebekte kaslar çok sert (spastik) veya çok zayıf (hipotonik) olabilir. Bebek bazen kaskatı kesilebilir veya tam tersi, vücudu çok gevşek olabilir.
3. Refleks Anormallikleri: Yenidoğanlarda refleksler aşırı güçlü olabilir veya yaşla birlikte kaybolması gereken refleksler devam edebilir. Örneğin, yenidoğan reflekslerinin uzun süre devam etmesi.
4. Hareket Bozuklukları: Bebek istemsiz kas hareketleri gösterebilir ya da motor becerilerinde düzensizlikler olabilir. Örneğin, tek taraflı hareketler veya düzensiz kas hareketleri.
5. Beslenme ve Yutma Zorlukları: Emme ve yutma reflekslerinde güçlük yaşanabilir. Bu, bebeklerin yeterince beslenememelerine neden olabilir.
6. Vücut Duruşunda Dengesizlik: Bebek, duruş veya pozisyonunu değiştirdiğinde dengesiz hareket edebilir ya da bacakları bükük ya da bükülmemiş şekilde sert bir pozisyonda olabilir.
7. Zayıf Koordinasyon: Bebekte elleriyle nesnelere uzanma, tutma gibi becerilerde güçlük yaşanabilir.

Yenidoğanlarda bu belirtiler her zaman net olmayabilir, bu yüzden doktor kontrolleri sırasında bebeğin motor gelişimi yakından izlenir. Şüphe durumunda, erken tanı ve müdahale için doktora başvurulması önemlidir.

Serebral Palsi Hastalığı Neden Olur?

Serebral palsi hastalığına neden olan sebepleri doğum öncesi, doğumda ve doğum sonrası diye ayırmak gerekmektedir.

• Enfeksiyonlar
• Kanamalar
• Plasental yetmezlik
• İlaç kullanımı
• Travma
• Radyasyon

• Prematüre (36. Haftadan erken doğum)
• Düşük doğum ağırlığı (2500 gr’dan az )
• Zor/Müdahaleli doğum öyküsü
• Prezentasyon anomalileri
• Çoğul gebelik

• Neonatal hiperbilirubinemi (yenidoğan sarılığı)
• Neonatal enfeksiyonlar sepsis, menenjit
• Konvülsiyonlar(nöbetler)
• Kafa travması
• Merkezi sinir sistemi enfeksiyonları

Serebral Palsi Türleri

Spastik Serebral Palsi Nedir?

Kaslarda sertlik ve hareket kısıtlılığına neden olur. En yaygın türüdür.

Diplejik, hemiplejik ve quadriparezi olarak 3 ayrılır.

1. Diplejik: Üst ekstremitelerde hafif, alt ekstremitelerde belirgin tutulumu olan çocuklardır.
2. Hemiplejik: Gövdenin bir yarısının tutulduğu çocuklardır
3. Quadriparezik: Dört ekstremite ve gövde tutulumu olan çocuklardır

Diskinetik (Atetoid) Serebral Palsi Nedir?

Disknetik(Atetoid), Serebral Palsi hastalığı türlerinden birisidir. Diskinetik Serebral Palsi, kontrol edilemeyen, istemsiz hareketlere yol açar.

Ataksik Serebral Palsi Nedir?

Koordinasyon ve denge sorunları ile karakterizedir. Serebellum ( beyincik) lezyonlarında görülür.

Karma Tip Serebral Palsi

Birden fazla türün semptomlarını gösteren kişilerde görülür.

Serebral Palsi Nasıl Teşhis Edilir?

Serebral palsi (SP) tanısı, genellikle bir dizi klinik değerlendirme ve testler sonucunda konulur. Tanı koyma süreci genellikle aşağıdaki adımları içerir:

1. Gelişimsel Gözlem: Doktor, çocuğun motor becerilerinin yaşına uygun olup olmadığını değerlendirir. Çocuğun oturma, emekleme, yürüme gibi hareket becerilerinde gecikme veya anormallik olup olmadığına bakılır.
2. Fiziksel Muayene: Kas tonusu, kas gücü, koordinasyon, denge ve hareketlerdeki anormallikler değerlendirilir. SP genellikle spastik hareketler, kas sertliği veya kontrolsüz hareketlerle kendini gösterir.
3. Tıbbi Geçmiş: Doğum öncesi, doğum sırası ve doğum sonrası dönemde yaşanan komplikasyonlar, prematüre doğum, düşük doğum ağırlığı gibi risk faktörleri incelenir.
4. Nörolojik Testler: Beyin görüntüleme testleri yapılabilir. Bunlar genellikle SP’ye neden olan beyin hasarını veya anormalliklerini saptamak için kullanılır. Yaygın testler şunlardır:

   •Manyetik Rezonans Görüntüleme (MR): Beyindeki yapısal sorunları incelemek için kullanılır.

   •Bilgisayarlı Tomografi (BT): Beyin dokusunu incelemek için kullanılan bir başka görüntüleme yöntemidir.

   •Elektroensefalogram (EEG): Eğer çocukta nöbetler varsa, EEG ile beyin dalgaları ölçülerek anormal aktiviteler tespit edilebilir.

5. Laboratuvar Testleri: Genetik veya metabolik bozuklukları dışlamak için kan testleri yapılabilir.
6. Gelişimsel ve Bilişsel Değerlendirme: Çocuğun zihinsel gelişimi, dil becerileri ve sosyal etkileşimleri incelenir. Serebral palsili bazı çocuklarda bilişsel veya dil gelişiminde gerilikler olabilir.

Tanı genellikle erken çocukluk döneminde, çocuğun motor becerilerinde bir gecikme veya anormallik fark edildiğinde konur. Ancak kesin tanı koymak zaman alabilir, çünkü bebekler büyüdükçe motor becerilerinde gelişim olabilir. Bu nedenle tekrarlayan değerlendirmeler önemlidir.

Serebral Palsi Genetik Mi?

Serebral palsi genetik bir bozukluk değildir. Genellikle doğum öncesi, sırası veya sonrasında beyin hasarına bağlı olarak gelişir. Serebral palsi genetik bir durum değildir ve ebeveynlerden çocuklara geçmez.

Serebral Palsi Tedavisi Nasıl Olur?

Serebral palsi (SP), merkezi sinir sisteminde bir hasar sonucunda ortaya çıkan ve kas kontrolünü etkileyen bir durumdur. Tam bir tedavisi olmamakla birlikte, çeşitli tedavi yöntemleri belirtilerin hafifletilmesine, fonksiyonların iyileştirilmesine ve yaşam kalitesinin artırılmasına yardımcı olabilir. Tedavi planı, kişinin yaşına, SP’nin şiddetine ve spesifik belirtilerine bağlı olarak değişiklik gösterebilir. İşte başlıca serebral palsi tedavi yöntemleri:

1. Fizik Tedavi: Kas güçlendirme, esneklik, denge ve hareket kabiliyetini artırmak amacıyla yapılan egzersizler, SP tedavisinin temel taşlarındandır. Yürüme, oturma ve diğer motor becerileri geliştirmeye yardımcı olur.
2. Mesleki Terapi: Günlük yaşam aktivitelerini (giyinme, yemek yeme, yazı yazma gibi) kolaylaştırmak için kişiye uygun beceriler kazandırmayı amaçlar. Özellikle ince motor becerileri üzerine yoğunlaşır.
3. Konuşma Terapisi: Konuşma ve dil bozuklukları yaşayan bireylerde iletişim becerilerini geliştirmeyi hedefler. Ayrıca yutma güçlüğü çekenlerde yeme ve içme problemleriyle başa çıkmaya yardımcı olabilir.
4. İlaç Tedavisi: Kas spazmlarını azaltmak ve ağrıyı hafifletmek için kas gevşetici ilaçlar (örneğin, baklofen, diazepam) kullanılabilir. Botoks enjeksiyonları da bazı kas gruplarındaki spastisiteyi azaltmak için kullanılabilir.
5. Cerrahi Müdahale: Kas dengesizliklerini düzeltmek, kontraktürleri (kas kısalması) ve deformiteleri önlemek veya tedavi etmek için ortopedik cerrahi uygulanabilir. Ayrıca sinir cerrahisi (seçici dorsal rizotomi) ile kas spazmlarını kontrol altına almak da mümkündür.
6. Ortez ve Destekleyici Cihazlar: Yürüme, denge ve duruşu iyileştirmek için ortezler (bacak destekleri), yürüme cihazları ve tekerlekli sandalyeler kullanılabilir.
7. Kök Hücre Tedavisi: Henüz deneysel aşamada olmakla birlikte, kök hücre tedavisi serebral palsi semptomlarını hafifletmede bir umut olarak araştırılmaktadır.
8. Alternatif Terapiler: Yoga, hidroterapi (su terapisi), at terapisi (hipoterapi) ve akupunktur gibi alternatif tedaviler, bazı bireyler için faydalı olabilir.

Tedavi planı multidisipliner bir yaklaşımla, doktorlar, terapistler ve diğer sağlık profesyonelleri tarafından bireyin özel ihtiyaçlarına göre şekillendirilir.

Serebral Palsi Sık Sorulan Sorular