Dünyada ve ülkemizde kadınlarda görülen meme kanseri insidansı hızla artmakta, bu artışın en önemli faktörleri obezite ve sedanter yaşam şekli olarak görülmektedir. Kadınların meme kanserinde erken tanı ve tarama yöntemlerinin önemi konusunda bilgi sahibi olmasının yanı sıra kanser riskini azaltmak için davranış değişikliği geliştirilmesinde halen yetersizlik olduğu görülmektedir.
Risk faktörlerinin azaltılması için yaşam boyu tarama testlerinin uygulanması, obezitenin önlenmesi, fiziksel aktivitenin artırılması, riski azaltan besinlerin seçimi temel önlemlerdir.
Meme Kanserinde Beslenme ve Riski Azaltmada Beslenmenin Rolü
Meme kanseri, dünya genelinde kadınlar arasında en sık görülen kanser türlerinden biridir ve erken teşhis edilmediğinde ciddi sonuçlara yol açabilir. Beslenme ve yaşam tarzı alışkanlıklarının meme kanseri riskini önemli ölçüde etkileyebileceği bilimsel olarak kanıtlanmıştır. Bu yazıda, meme kanseri riskini azaltan besinler, yaşam tarzı değişiklikleri ve kanser tedavisi sürecinde beslenmenin önemi gibi başlıklar altında bu konuda bilinçlenmeye katkı sağlayacak bilgiler paylaşacağız. American Institute for Cancer Research (AICR) ve American Canser Research Fund (ACRF) ideal vücut ağırlığının korunması ve bitkisel ağırlıklı beslenmenin menopoz öncesi ve sonrası meme kanseri görülmesini önleyebileceğini belirtmiştir.
Meme Kanseri Riskini Azaltan Besinler
Araştırmalar, belirli besinlerin ve beslenme düzenlerinin meme kanseri riskini azaltmada etkili olabileceğini göstermektedir. İşte meme kanseri riskini azaltabilecek besinler:
- Lifli Besinler: Lif açısından zengin besinler, bağırsak sağlığını iyileştirir ve östrojen düzeylerini düzenleyerek meme kanseri riskini azaltabilir. Tam tahıllar, baklagiller ve sebzeler lif açısından zengin kaynaklardır. World Cancer Research Fund (WCRF)’ın raporuna göre, günlük lif alımının artırılması kanser riskini düşürmektedir (2).
- Omega-3 Yağ Asitleri: Yağlı balıklar (somon, sardalya, uskumru) omega-3 yağ asitleri açısından zengin olup, inflamasyonu azaltarak meme kanserine karşı koruyucu etki gösterir. Haftada iki kez yağlı balık tüketimi önerilmektedir. Journal of Nutrition dergisinde yayımlanan araştırmalar, omega-3 yağ asitlerinin kansere karşı koruyucu etkilerini ortaya koymuştur.
- Zeytinyağı: Zeytinyağı, sağlıklı bir yağ kaynağı olup, içeriğindeki oleik asit ve anti-inflamatuar bileşenler sayesinde meme kanseri riskini azaltabilir. Zeytinyağı tüketiminin artmasıyla meme kanseri riskinin azalması arasında pozitif bir ilişki olduğu bilimsel olarak kanıtlanmıştır. European Journal of Cancer Prevention’da yayımlanan bir çalışmaya göre, zeytinyağı tüketimi meme kanserine karşı önemli koruma sağlar.
- Antioksidan Zengini Besinler
Antioksidanlar ve Kanserle Mücadele
Antioksidan Zengini Besinler: Antioksidanlar, vücudu serbest radikallerin zararlı etkilerinden korur. Antioksidanlar açısından zengin besinler arasında renkli sebzeler (özellikle brokoli, lahana, biber) ve meyveler (çilek, yaban mersini) bulunur. Bu besinler, hücre hasarını önleyerek kanser riskini azaltır. American Institute for Cancer Research (AICR)’e göre, antioksidanların kanser riskini azaltmada önemli bir rol oynadığı görülmüştür.
Yaşam Tarzı Değişiklikleri ile Meme Kanseri Riskini Azaltabilir Miyiz?
Beslenme kadar, yaşam tarzı değişiklikleri de meme kanseri riskini azaltmada önemli bir rol oynar. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) ve diğer kanserle ilgili araştırma kuruluşları, sağlıklı bir yaşam tarzının kanser riskini önemli ölçüde düşürdüğünü belirtmektedir.
Fiziksel Aktivite: Haftada en az 150 dakika orta yoğunlukta egzersiz yapmanın meme kanseri riskini %10 ila %30 oranında azaltabileceği gösterilmiştir. Düzenli egzersiz, vücut ağırlığını kontrol altında tutmanın yanı sıra hormon dengesini düzenler ve kanser riskini düşürür. American Cancer Society (ACS) tarafından yürütülen araştırmalar, düzenli egzersizin meme kanseri riskini azalttığını vurgulamaktadır.
Sigara ve Alkol Tüketimi: Sigara ve alkol, meme kanseri riskini artıran önemli faktörlerdir. Sigara kullanımı genç yaşlarda başlandığında meme kanseri riskini daha da artırır. Benzer şekilde, alkol tüketimi de meme kanseri riskini artırır. DSÖ, kadınların alkol tüketimlerini sınırlandırmalarını önermektedir. National Cancer Institute (NCI), sigara ve alkolün meme kanseri riskini önemli ölçüde artırdığını belirtmektedir.
Meme Kanseri Tedavisi Sürecinde Beslenme
Meme kanseri tedavisi sürecinde beslenme, tedavi başarısını artırmak ve yan etkileri en aza indirmek için son derece önemlidir. Tedavi sırasında bağışıklık sisteminin güçlenmesi ve vücut direncinin artırılması, sağlıklı bir diyetle mümkün olabilir.
Protein Tüketimi: Kanser tedavisi sırasında vücut, hasarlı dokuları onarmak ve kas kütlesini korumak için proteine daha fazla ihtiyaç duyar. Yeterli protein alımı, kas kaybını önleyerek tedavi sürecini destekler. Nutrition and Cancer dergisine göre, kanser tedavisinde yeterli protein alımının bağışıklık sistemini güçlendirdiği belirtilmektedir.
Vitaminler ve Mineraller: Özellikle D vitamini ve kalsiyum gibi kemik sağlığını destekleyen vitaminler meme kanseri tedavisinde önemlidir. Vitamin ve mineral eksiklikleri, tedavi sürecini olumsuz etkileyebilir, bu nedenle dengeli bir diyetle bu eksikliklerin giderilmesi önemlidir. Clinical Oncology dergisinde yayımlanan bir çalışma, kanser tedavisinde vitamin ve minerallerin önemine dikkat çekmiştir.
Tedavi sürecinde beslenme kişinin aldığı tedavi, beslenme ve sağlık durumuna özel olarak multidisipliner bir çalışma ile belirlenir. Onkolog ve onkoloji alanında deneyimi olan beslenme uzmanları tarafından belirlenen beslenme programları yine uzman ekip tarafından takip edilerek değerlendirilmelidir.
Erken Teşhis Hayat Kurtarır
Erken teşhis, meme kanserinde hayat kurtarıcıdır. Kendi kendine meme muayenesi, klinik meme muayenesi ve mamografi gibi erken teşhis yöntemlerinin düzenli olarak yapılması, meme kanserinin erken evrede yakalanmasını sağlar. Erken teşhis ile kanser tedavi şansı büyük ölçüde artar ve yaşam süresi uzar.
