Kuduz Nedir? Nasıl Bulaşır?

Kuduz, genellikle enfekte hayvanların ısırıklarıyla bulaşan ve merkezi sinir sistemini etkileyen bir viral hastalıktır. İnsanlara özellikle köpek, yarasa ve tilki gibi hayvanlardan bulaşabilir.

Kuduz Nedir?

Kuduz, evcil ve vahşi hayvanlarda görülen, zoonotik (hayvanlardan insanlara bulaşan) viral bir hastalıktır. Beyin dokusunda iltihaplanmaya yol açan bu hastalık, belirtileri ortaya çıktığında hem hayvanlar hem de insanlar için neredeyse her zaman ölümcüldür. Ancak, kuduz doğru aşı ve bilinçlendirme programlarıyla %100 önlenebilir.

Kuduz Belirtileri Nedir?

Kuduz belirtileri ortaya çıktıktan sonra, hem hayvanlar hem de insanlar için neredeyse her zaman ölümcüldür. Kuduzun klinik tanısı çoğunlukla zor ve güvenilmezdir.

Hayvanlarda kuduz belirtileri:

• Davranış değişiklikleri: korkaklık, sinirlilik, saldırganlık,
• Şiddetli ısırma isteği,
• Felç, yutkunma güçlüğü, salya akması, kasılmalar.

İnsanlarda kuduz belirtileri:

• Isırılan bölgede hissizlik,
• Felç (parezi veya paralizi),
• Yutma güçlüğü,
• Sudan korkma (hidrofobi),
• Bilinç kaybı,
• Kasılmalar,
• Anksiyete bozuklukları.

Hem insanlarda hem de hayvanlarda, kuduz felç, koma ve sonrasında ölüme neden olur.

Kuduz Tanısı Nasıl Konulur?

Kuduz tanısı, genellikle kuduzlu bir hayvan tarafından ısırılma veya temas sonrası yapılır. Ancak kesin teşhis, hayvanın ya da insanın ölümünden sonra konulabilir. Klinik tanı, genellikle hastalığın geç döneminde yapılır.

Kuduz Belirtileri Kaç Günde Ortaya Çıkar?

Kuduzun kuluçka süresi, virüsün vücuda giriş yeri ve kişisel faktörlere bağlı olarak değişir. Kuduz virüsünün vücuda girdikten sonra hastalık belirtilerinin ortaya çıkmasına kadar geçen süre 7 gün ile 1 yıl arasında değişebilir.

Kuduz Tedavisi Nasıl Yapılır?

Kuduzun klinik belirtileri geliştikten sonra tedavisi yoktur ve hastalık ölümle sonuçlanır. Ancak kuduz riski taşıyan bir temasa maruz kalınmışsa, zaman kaybetmeden sağlık kuruluşuna başvurulmalı ve kuduz aşısı gibi koruyucu tedaviler uygulanmalıdır.

Kuduz İnsandan İnsana Bulaşır Mı?

Kuduzun insandan insana doğrudan bulaşması çok nadirdir. Genellikle hayvan ısırıkları, tırmalamalar veya kuduz hayvanların tükürüğünün açık yaralara teması ile bulaşır.

Kuduz Nasıl Bulaşır?

Kuduz hastalığı, kuduz olan bir hayvanın:

• Isırması veya tırmalaması,
• Salyasının sıyrık, çatlak deriye veya göz, ağız, buruna temas etmesi,
• Etinin veya sütünün çiğ olarak tüketilmesi yoluyla bulaşabilir.

Kuduz Hangi Hayvanlardan Bulaşır?

Kuduz Aşısı Kaç Saat İçinde Yapılmalı?

Kuduz hastalığı riski taşıyan kişilere, ilk kuduz aşısı dozu ısırma günü uygulanır. Bu dozun ardından, 3. ve 7. günlerde birer doz daha yapılır, 14. ve 28. günler arasında ise bir doz daha uygulanarak toplamda 4 dozluk bir aşı süreci tamamlanır.

Daha önce kuduz aşısı yaptırmış ve yeniden enfekte olmuş kişilerde ise aşılama süreci farklılık gösterir. İlk doz, ısırmadan hemen sonra yapılırken, 3. günde ikinci doz uygulanır. Bu durumda toplamda iki doz yeterli olur.

Kuduz Aşısı Kimlere Yapılır?

Kuduz aşısı, kuduz riski taşıyan temasa maruz kalmış herkese, çocuklar ve hamileler dahil, yapılır.

Kuduz Hastalığı Önlenebilir mi?

Evet, kuduz doğru aşılama ve bilinçlendirme programları ile %100 önlenebilir. Kuduzla mücadelede etkili yöntemler şunlardır:

• Evcil hayvanların düzenli olarak aşılanması,
• Kuduz riski yüksek işlerde çalışanların (veterinerler, hayvan bakıcıları, laboratuvar çalışanları vb.) aşılanması,
• Yaban hayatıyla temas riski olan kişilerin aşılanması,
• Riskli bölgelere seyahat edenlerin kuduz aşısı yaptırması.

Kuduza Maruz Kaldığınızda Ne Yapmalısınız?

• Isırık veya yara bölgesi bol su ve sabunla yıkanmalı, ardından antiseptik (alkol, tentürdiyot vb.) uygulanmalıdır.
• Göz, ağız veya burun kuduz riskli bir temasa maruz kaldıysa bol su ile yıkanmalıdır.
• En kısa sürede sağlık kuruluşuna başvurulmalı ve hekimin önerdiği aşı programı aksatılmadan uygulanmalıdır.
• Evcil hayvanlar kontrol altında tutulmalı ve özellikle geceleri dışarı salınmamalıdır.
• Kedi ve köpeklere her yıl kuduz aşısı yaptırılmalıdır.
• Garip davranışlar sergileyen veya ölü hayvanlara yaklaşılmamalı, yetkililere haber verilmelidir.
• Kuduz riski taşıyan kişiler önceden aşılanmalı, temas sonrası aşılama ise doktor kontrolünde yapılmalıdır.

Kuduz Aşısı Kimlere Yapılabilir?

Kuduz aşısı, kuduz riski taşıyan temasa maruz kalmış herkese, çocuklar ve hamileler dahil, yapılır.

Kuduz Hastalığı Önlenebilir Mi?

Kuduz, doğru aşılama ve bilinçlendirme programları ile %100 önlenebilir. Kuduzla mücadelede uygulanabilecek yöntemler şunlardır:

• Köpekler ve vahşi hayvanların toplu aşılanması ile kaynağındaki enfeksiyonun azaltılması ya da ortadan kaldırılması,
• Evcil hayvanların düzenli olarak aşılanması,
• Kuduz riski taşıyan işlerde çalışanların aşılanması (veteriner hekimler, hayvan bakıcıları, hayvan barınaklarında çalışanlar, kuduz araştırma laboratuvarı çalışanları, kuduz aşısı üretiminde çalışanlar vb.),
• Yaban hayatı ile sık temasta bulunan doğa sporları yapanların aşılanması,
• Köpek kuduzunun yüksek olduğu ve kuduzlu hayvanlarla temas halinde tıbbi müdahalenin yetersiz kalabileceği bölgelere seyahat edenlerin aşılanması.

İnsanlarda aşılama ve anti-rabies immünoglobulin uygulaması ile kuduz önlenebilir ve tedavi edilebilir. Evcil hayvan sahipleri ve veteriner hekimler, hayvanların aşılarının düzenli olarak yapıldığından emin olarak kuduza karşı küresel mücadelede kilit bir rol oynar.

Sıkça Sorulan Sorular