Karaciğer Yağlanması Belirtileri Nelerdir? Karaciğer Yağlanması Neden Olur?
Karaciğer yağlanması olarak bilinen “hepatik steatoz” karaciğerde yağ birikimi olarak açıklanır. Yağlı karaciğer tablosunda karaciğer ağırlığının minimum %5`i intrahepatik triaçilgliserol (lipid) olması beklenir. Sıklıkla aşırı ve kronik alkolizm, viral enfeksiyonlar, ilaç kullanımı vb. etkenlerden meydana gelebilir. Hepatik steatoz ile paralel olarak gelişen fibrozis ve inflamasyonlar siroz ve karaciğer yetmezliğine neden olabilir. Bu kapsamda karaciğer yağlanmasının erken teşhisi ve gerekli tedavinin uygulanması önemlidir. Hafif seyreden ve erken evre hepatik steatoz sağlıklı beslenme müdahaleleri, yaşam tarzı değişiklikleri ve fiziksel aktivite gibi faktörler ile düzeltilebilir. “Karaciğer yağlanması nedir?” sorusuna yanıt arıyorsanız yazının devamını okuyabilirsiniz .
Karaciğer Yağlanması Nedir?
Karaciğer yağlanması alkole bağlı olmayan kişileri etkileyen karaciğer hastalıklarının genel adıdır. Genel olarak karaciğerde yağlanma ile karakterize bir tablodur. Karaciğerde yalnızca yağlanma meydana geldiğinde alkolsüz yağlı karaciğer hastalığı olarak adlandırılır. Ancak yağlanma ile birlikte iltihaplanma, karaciğer hücrelerinde hasar görüldüğünde bu tablo alkolsüz steatohepatit olarak bilinir. Karaciğer yağlanması sıklıkla obezite, insülin direnci, diyabet, metabolik sendrom ve dislipidemi ile ilişkilidir .
Karaciğer Yağlanması Belirtileri Nelerdir?
Non-alkolik karaciğer yağlanması genellikle semptom göstermeden geliştiğinden sessiz ilerleyebilir. Ancak tükenmişlik, sağ üst karında rahatsızlık veya ağrı hissi birer semptom olarak kabul edilebilir. Bunun yanı sıra non-alkolik steatohepatit vakalarında spesifik belirtiler ortaya çıkabilir. Karaciğer yağlanması belirtileri arasında şunlar yer alabilir:
- Nefes darlığı,
- Karın şişliği,
- Bacaklarda şişlik,
- Dalak büyümesi,
- Ciltte kaşınma,
- Kilo kaybı,
- Deride örümcek benzeri kan damarları.
“Karaciğer yağlanması nasıl anlaşılır?” için verilebilecek çeşitli belirtiler bulunabilir. Bu vakalarda meydana gelen hasar kronik hale geldiğinde siroz görülme riski artabilir. Siroza dönüşen karaciğer yağlanması kas kayıpları, bilinç bulanıklığı, iç kanama ve karaciğer yetmezliği gibi tehlikeli semptomlara yol açabilir .
Karaciğer Yağlanması 1. Evre Belirtileri
Karaciğer yağlanması 1. evre belirtileri yüksek oranda steatoz ile başlayabilir. Steatoz karaciğer hücrelerinde büyük ölçüde yağ birikmesidir. Bu evrede inflamasyon oluşumu genellikle görülmez. Erken evre yağlanma başka nedenlere bağlı testler sırasında tespit edilebilir. Non-alkolik karaciğer yağlanması sıklıkla belirti göstermez .
Karaciğer Yağlanması 2. Evre Belirtileri
Orta derece yağlanma inflamasyon içerebilir. Karaciğer yağlanması 2. evre belirtileri arasında steatoz ve belirli şiddette inflamasyon birlikte görülebilir. Bu evrede ciddi semptomlar görülmeyebilir. Ancak tedavinin sağlanmaması sonucu karaciğer hücrelerinde hasarlar oluşmaya başlayabilir .
Karaciğer Yağlanması 3. Evre Belirtileri
Karaciğer yağlanması 3. evre belirtileri inflamasyonun kalıcı hale gelmesiyle oluşabilir. İnflamasyon bu evrede karaciğer çevresine ve kan damarlarına yayılma göstererek yara dokusu oluşturabilir. Fibrozis görülen 3. evrede karaciğer normal çalışmasına devam edebilir. Karaciğer yağlanmasının ilerlemesi ile siroz ve karaciğer yetmezliği riskinde artış görülebilir .
Karaciğer Yağlanması Neden Olur?
“Karaciğer yağlanması neden olur?” sorusu çeşitli faktörlerin varlığı ile açıklanabilir. Karaciğerde yağ asitleri sentezinin artması, serbest yağ asitlerinin oksidasyonunun azalması ve karaciğere getirilmesinde artış, çok düşük yoğunluklu lipoprotein (VLDL) sentezinde azalma başlıca sebepler arasındadır. Bunun yanı sıra karaciğerde yağlanmaya katkıda bulunan unsurlar şunlar olabilir:
- Hepatositlerde oksidatif stres,
- Yetersiz veya aşırı beslenme, açlık diyetleri,
- İlaç kullanımı,
- Homosistinüri ve glikojen depolama bozuklukları vb. metabolik anormallikler,
Ek olarak çölyak ve Wilson hastalığı gibi sağlık problemleri karaciğer yağlanması nedenleri arasında olabilir .
Karaciğer Yağlanması Nasıl Geçer?
Karaciğer yağlanmasını oluşturan etmenlerin yönetilmesi veya ortadan kaldırılması hepatik steatozun gelişimini yavaşlatabilir. İnsülin direnci, diyabet ve hiperlipidemisi olan bireylerin diyet müdahalelerine başvurması önerilebilir. Kan şekeri ve yağlarının ideal aralıklarda tutulması amacıyla diyetisyen yardımıyla sağlıklı beslenme düzeni oluşturulabilir. Aynı zamanda aşırı kilo ve obezite karaciğerde yağlanmaya yol açabilen önemli bir unsurdur. Bu nedenle kilo kaybının desteklenmesi ve ideal aralıklarda tutulması “Karaciğer yağlanması nasıl geçer?” sorusuna yanıt olabilir ve vakanın iyileşmesine katkıda bulunabilir.
Karaciğer Yağlanması Ne İyi Gelir?
Yağlı karaciğer bazı önlem ve tedavi yöntemlerinin kombine şekilde uygulanması ile kontrol altına alınabilir. “Karaciğer yağlanması ne iyi gelir?” sorusuna başlıca şu şekilde yanıt verilebilir:
- Yüksek oranda yağ, şeker ve tuz içeren işlenmiş ürünlerin tüketiminin sınırlandırılması,
- Taze meyve ve sebze, tam tahıllar içeren sağlıklı beslenme düzeni oluşturulması,
- Hepatit A ve B, pnömokok hastalıklarına karşın aşı olunması,
- Düzenli olarak fiziksel aktivite yapılması,
- Doktor kontrolünde vitamin ve mineral gibi besin takviyelerinin kullanılması.
Mevcut olan hastalıkların tedavisinde kullanılan ilaçlar haricinde gereksiz ilaç kullanımı önerilmez. Karaciğer yağlanması bitkisel tedavi uygulamaları için öncelikle doktorunuza başvurunuz .
Karaciğer Yağlanması Tedavisi
Karaciğer yağlanması tedavisinin başlıca uygulamaları yaşam tarzında yapılacak değişiklikleri içerir. Kilo kaybının sağlanması ve ideal kilonun korunması, fiziksel aktivitenin arttırılması, alkolün sınırlandırılması veya bırakılması bu uygulamalar arasında gösterilebilir. Tedavi sürecinde lipid ve glisemik değerlerin takibinin yapılması gerekir. Morbid obez hastalar için bariatrik cerrahi yöntemleri önerilebilir. Hepatik steatoz iyileşmesinin fark edilmesi için vücut ağırlığının yaklaşık %3-5`inde kayıp olmalıdır. Ancak bazı vakalarda bu oran %10 civarında gerekli olabilir. Aşırı alkol kullanan bireylerde alkolün bırakılması hepatik steatoz tedavisi için önemli bir adımdır. Bununla birlikte hepatotoksik özellik gösteren ilaçların doktor kontrolünde bırakılması gerekebilir. Hepatik steatoz tedavisi kapsamında ilaç tedavisi ve karaciğer nakli tercih edilebilir. Ancak ilerlemiş karaciğer yağlanması ve siroz tablosunda karaciğer nakli düşünülür.
Karaciğer Yağlanması Tehlikeli mi?
Erken evre hepatik steatoz genel olarak tehlikeli bir tablo değildir. Sessiz ilerleyen yağlı karaciğer erken teşhis edildiğinde geri döndürülebilir ve iyileşebilir. Ancak teşhis edilemeyen ve tedavisi sağlanmayan karaciğer yağlanması ciddi karaciğer hasarlarına yol açabilir. Siroz ve karaciğer yetmezliği hayati tehlike taşıyan karaciğer hasarlarına örnektir. Ayrıca karaciğerde yüksek oranda yağ birikimi hipertansiyon, diyabet ve insülin direnci, böbrek hastalıkları vb. sağlık problemlerini tetikleyebilir. Bir arada görülen diyabet, hipertansiyon ve karaciğer yağlanması zararları kalp ve damar hastalıkları için bir risk oluşturabilir. “Karaciğer yağlanması tehlikeli mi ?” için verilecek yanıt kişiden kişiye değişiklik gösterebilir .
Sıkça Sorulan Sorular
Karaciğer Yağlanması Ciltte Belirtileri Nelerdir?
Karaciğer yağlanması ciltte belirtileri genellikle erken evrelerde görülmez. Ciltte ve yüzde ortaya çıkan belirtiler genel olarak hafif şiddette olabilir. Yüz ve ciltte ödem veya şişlikler, göz ve deride sarılık, kaşıntı ileri evre yağlı karaciğer için birer belirti olabilir. Bununla birlikte insülin direnci gelişen bireylerde boyun gibi kıvrım bölgelerde koyu renk ortaya çıkabilir. Yağlı karaciğer vakalarında bazı besin öğelerinin emilimi azalabilir. Çinko minerali non-alkolik yağlı karaciğer hastalarında düşük değerlerde görülebilir. Bunun sonucunda ağız çevresinde döküntü ve tahrişiyet olasılığı vardır
Stres Karaciğer Yağlanması Yapar mı?
Hiperinsülinemi ve serbest yağ asitleri radikallerin salınımını ve yağların peroksidasyonu arttırabilir. Bu durum hepatositlerde hasar bırakacak etkinliklere sahip olabilir. Karaciğer hücreleri olan hepatositlerde meydana gelen oksidatif stres yıldız hücrelerinin aktif olmasına yol açabilir. Bunun sonucunda kolajen üretimi ve inflamasyon oluşumu görülebilir. Karaciğer hücrelerindeki kronik stres ve sonucunda karaciğer hasarı hepatik fibroz ve karaciğer yağlanması riskinde artışa yol açabilir. Bu nedenle “Stres karaciğer yağlanması yapar mı?” sorusuna oksidatif stres örnek verilebilir
Zayıf Birinde Karaciğer Yağlanması Olur mu?
Yağlı karaciğer genellikle aşırı kilo ve obezite ile ilişkili görülse de zayıf ve normal kilolu bireylerde de görülebilir. Yağlı karaciğeri olan zayıf bireyler tüm vakaların yaklaşık % 20`sini oluşturur. Ayrıca zayıf insanlarda karaciğer yağlanması aşırı kilolu hastalar ile karşılaştırıldığında benzer kardiyovasküler sorunlar ortaya çıkarabilir. Metabolik anormallikler zayıf ve obez kişilerde benzer sorunlara yol açabilir. Bununla birlikte bağırsak mikrobiyotası, genetik yatkınlıklar, vücut kompozisyonu ve çevresel faktörlere yatkınlık değişkenlik gösterebilir
Karaciğer Yağlanması Ağrı Yapar mı?
“Karaciğer yağlanması ağrı yapar mı?” bireyler tarafından sıklıkla sorulan sorulardandır. Non-alkolik karaciğer yağlanması bazı bireylerde herhangi bir belirti göstermeden gelişebilir. Bunun yanı sıra karında şişlik, rahatsızlık ve karın ağrısı hafif ve şiddetli olarak ortaya çıkabilir. Özellikle sağ üst karın bölgesinde dolgunluk hissi ve ağrı yağlı karaciğer için belirgin semptomlar olabilir. Tükenmişlik, huzursuzluk, sarılık ve kaşıntı, örümcek benzeri kan damarları görüntüsü ağrı ile birlikte ortaya çıkabilen diğer belirtilerdir
Ceviz Karaciğer Yağlanması Yapar mı?
Sert kabuklu yemişlerden biri olan ceviz, yağ asitleri ve diğer temel besin ögelerinden zengin bir besindir. Cevizin yağ içeriğinin yaklaşık yarısı tekli ve çoklu doymamış yağ asitlerinden meydana gelir. Çiğ veya kavrulmuş cevizler yüksek oranda omega-3 ve omega-6 yağ asitlerine sahiptir. Ek olarak antioksidan E vitamini, diyet lifi, fitosterol ve polifenoller bakımından yoğun bir gıdadır. Bu biyoaktif bileşenler özellikle düşük yoğunluklu lipoprotein (VLDL) konsantrasyonları ve serbest radikallerin seviyelerinde azalma sağlayabilir. Bu kapsamda ceviz sağlıklı beslenme düzeninde sıklıkla tercih edilebilen bir yemiştir. Dolayısıyla “Ceviz karaciğer yağlanması yapar mı?” sorusuna yanıt olarak ceviz karaciğer yağlanması yapar denilemez
Karaciğer Yağlanması Kaşıntı Yapar mı?
“Karaciğer yağlanması kaşıntı yapar mı?” sorusu için non-alkolik karaciğer yağlanması çoğunlukla herhangi bir semptoma neden olmaz. Bunun aksine non-alkolik steatohepatit ve siroz varlığında kaşıntı oluşabilir. Kaşıntı tek başına bir karaciğer yağlanması belirtisi olarak değerlendirilmeyebilir. Bu nedenle diğer semptomlar ile birlikte takip edilmesi gerekir. Yağlı karaciğerin ileri evresi olan siroz gözlerde ve deride sarılık, bacaklarda ve ayak bileklerinde şişlik, kaşıntı, karında şişlik şeklinde kendini gösterebilir
Karaciğer Yağlanması Vücuda Ne Gibi Zararlar Verir?
Karaciğer yağlanması diğer vücut faaliyetlerini olumsuz etkileyebilir. Birçok metabolik işlevden sorumlu karaciğer hücreleri hasar aldığında sağlık sorunları ortaya çıkabilir. Özellikle kan şekeri değerlerinde bozulmalar sonucu insülin direnci, tip 2 diyabet, kan basıncının yükselmesi sonucu hipertansiyon ve böbrek hastalığı, kalp ve damar hastalıkları yağlı karaciğerin etkilediği durumlar olabilir. Tedavi edilmeyen hepatik steatoz karaciğer yetmezliği, siroz, karaciğer kanseri, özofagus varisleri vb. riskli sağlık sorunlarını meydana getirebilir
