Kabızlık Nasıl Geçer?

Kabızlık dışkı oluşumu ve dışkılama sürecini olumsuz etkileyen bir sağlık sorunudur. Genellikle haftada üçten az tuvalete çıkma veya dışkılama esnasında zorluk yaşam şeklinde görülür. Birçok etken kabızlığın oluşmasına katkıda bulunabilir. Beslenme ve fiziksel aktivite koşulları, kullanılan ilaçlar, birtakım hastalıklar kabızlığın altta yatan nedenleri arasındadır. Kabızlık akut veya kronik ilerleyebilir. Genellikle yaşam tarzı değişiklikleri ile tedavi edilebilir. Bunun yanı sıra altta yatan durum tıbbi sorunlar ise ilaç tedavisine başvurulabilir. “Kabızlık nedir?” sorusuna yanıt arıyorsanız yazının devamını okuyabilirsiniz

Kabızlık Nedir?

Tıpta “konstipasyon” olarak bilinen kabızlık dışkının normalden daha kuru, sert ve topak halde oluşması sonucu oluşan dışkılama problemidir. Kabızlığın teknik olarak tanımlanması haftada kaç kere dışkılama olduğuna göre değerlendirilebilir. Bu tanıma göre haftada üçten daha az tuvalete çıkmak kabızlık olarak açıklanabilir. Ancak günde birkaç kez ila haftada bir defa dışkılama bazı kişiler için normal kabul edilebilir. Bu nedenle ek belirti ve semptomların varlığı kontrol edilebilir. Kabızlık bağırsak ve karın bölgesinde ağrı, kramp, sesler ve doluluk hissi şeklinde görülebilir. Dışkılama esnasında rahatsızlık ve acı duyulabilir, bağırsakların tamamen boşaltılamadığı hissedilebilir .

Kabızlık Belirtileri Nelerdir?

Kabızlık birtakım belirti ve semptomlarla kendini gösterebilir. Yaygın olarak görülen kabızlık belirtileri şunlar olabilir:

• Haftada üçten az tuvalete çıkma,
• Şişkinlik ve mide bulantısı,
• Mide ağrısı veya krampları,
• Sert, kuru ve topak dışkı görülmesi,
• Acı verici ve zor dışkılama,
• Bağırsakların tıkalı veya dolu olduğu hissi.

Kabızlık semptomlarının iki ve daha fazlası birkaç ay boyunca devam ettiğinde kronik kabızlıktan bahsedilebilir .

Psikolojik Kabızlık Belirtileri Nelerdir?

Sinir ve sindirim sistemi sürekli etkileşim halindedir. Beyin, mide ve bağırsaklar birbirini olumlu veya olumsuz etkileyebilen organlardır. Özellikle ishal, kronik kabızlık ve diğer sağlık sorunları kaygı ve stresi tetikleyebilir, psikolojik kabızlığa neden olabilir. Özellikle irritabl bağırsak sendromu psikolojik stres nedeniyle ortaya çıkabilen ve kabızlık ile sonuçlanabilen bir sağlık sorunudur. Psikolojik kabızlık belirtileri arasında şunlar yer alabilir:

• Mide krampları,
• Karında şişkinlik hissi,
• Mide bulantısı,
• Kuru ve sert dışkı.

Ek olarak altta yatan nedene göre birtakım psikolojik semptomlar ortaya çıkabilir.

Kabızlık Neden Olur?

Kabızlık başlıca yaşam tarzı faktörleri, tıbbi sorunlar ve ilaçlardan kaynaklanabilir. Yetersiz lif ve su tüketimi, sedanter yaşam, stres gibi faktörler yaşam tarzı faktörleri arasında yer alabilir. İlaç grubunda yer alan bazı antidepresanlar, antiasitler, ağrı kesici ilaçlar, bulantı ve nöbet önleyici ilaçlar, demir içeren ilaçlar gaz sıkışması ve kabızlık nedenleri arasında gösterilebilir. Kolorektal kanser, diyabet, hiperkalsemi, hipotiroidizm, bağırsak tıkanıklığı, MS ve Parkinson, irritabl bağırsak sendromu, divertikülit, hamilelik ve lupus vb. tıbbi durumlar kabızlığa yol açabilir. “Kabızlık için ne yapılır?” sorusunun yanıtı için yazının devamını okuyabilirsiniz .

İshal ve Kabızlık Aynı Anda Olur Mu?

İshal ve kabızlık aynı anda görülebilir. Bu durum “paradoksal ishal” olarak adlandırılır. Paradoksal ishal sert ve katı dışkının etrafından sulu dışkının fışkırması veya anüsten sızması şeklinde gerçekleşir. Bu durum kabızlık sırasında tıkanıklığın arkasında sıvı birikimi nedeniyle oluşabilir. Kramplar, karın ağrısı, rektal ağrılar ve kanama ile kendini gösterebilir. Kabızlık ve ishalin aynı anda görülmesi bazı durumlarda irritabl bağırsak sendromuna işaret edebilir. Yazının devamında “Kabızlık için ne yapmalı?” gibi sıkça sorulan sorular ve cevaplarına ulaşabilirsiniz .

Kabızlık Yapan Yiyecekler Nelerdir?

Kabızlığın oluşmasında beslenme faktörleri önemli bir yere sahiptir. Tek başına bir besin kabızlığa neden olur denilemez. Bunun yerine birden fazla beslenme yanlışı ve diğer faktörler kabızlığın gelişmesinde etkili olabilir. Kabızlık yapan yiyecekler ve alışkanlıklar başlıca şu şekilde verilebilir:

• Çok fazla yağlı et tüketimi,
• Rafine şeker içeren yiyecek ve içecekler,
• İşlenmiş hazır yiyecekler,
• Yetersiz meyve ve sebze tüketimi,
• Yetersiz tam tahıl tüketimi,
• Yetersiz sıvı tüketimi.

Ek olarak demir ve mineral ilaçları bazı bireylerde konstipasyon nedeni olabilir .

Kabızlık Nasıl Giderilir?

“Kabızlık nasıl giderilir?” sorusuna yanıt olarak yaşam tarzı değişiklikleri önerilebilir. Dışkının daha yumuşak bir yapı alması ve bağırsaklardan daha kolay geçmesi beslenme, sıvı tüketimi ve aktivite ile doğrudan ilişkili olabilir. Bu kapsamda “Kabızlık için ne iyi gelir?” sorusuna şu şekilde cevap verilebilir:

• Tam tahıllar, sebze ve meyve tüketimi,
• Yeterli miktarda sıvı alımı,
• Düzenli fiziksel aktivite,
• Lif takviyeleri kullanımı.

“Kabızlık için ne yapılmalı?” için doktor kontrolünde semptomlara yönelik ilaç ve besin takviyeleri önerilebilir .

Bebeklerde Kabızlık Nasıl Giderilir?

“Bebeklerde kabızlık nasıl geçer?” ebeveynler tarafından sıklıkla sorulan bir sorudur. Bebeklerde kabızlık beslenme koşullarının değiştiği dönemlerde ortaya çıkabilir. Dolayısıyla beslenme düzeninde birtakım değişiklikler yapmak uygun bir seçenek olabilir. Bebekler riski altında ise şu uygulamalar önerilebilir:

• Günlük beslenmeye ek olarak su tüketiminin arttırılması,
• Evde doğal olarak hazırlanan elma, erik ve kayısı suyu içirilmesi,
• Tam buğday, arpa vb. tam tahılların tariflerde kullanılması,
• Kuru erik, elma, kayısı püresinin tercih edilmesi gerekebilir.

“1.5 aylık bebeklerde kabızlık nasıl giderilir?” sorusunun cevabı bebeğin anne sütü ya da formül mama almasına bağlı olarak değişecektir. Öncelikle bebeğin herhangi fizyolojik sorununun olup olmadığı netleştirilmelidir. Tamamen anne sütü alan bebeklerde kabızlık olmayacağı bilinse de anne beslenme düzenini değiştirerek bebeğin bağırsak hareketlerinin düzenlenmesine yardımcı olacaktır.  Formül mama ile beslenen bebeklerde ürün değişikliği ya da hekimin önereceği diğer yöntemler uygulanabilir .

Çocuklarda Kabızlık Nasıl Giderilir?

Çocuklarda kabızlığın giderilmesinde yağ ve şeker oranı yüksek fast food gıdaların sınırlandırılması ve daha dengeli bir beslenmenin sağlanması önemlidir. Tam tahıl ve kepekli tahılların kullanılması, kabuklu erik, elma, armut, üzüm vb. meyveler, brokoli, lahana, ıspanak, fasulye, bezelye ve yeşil yapraklı sebzelerin tüketiminin teşvik edilmesi önerilir. Kuru baklagillerin ve bol sıvı tüketiminin sağlanması kabızlığın hafifletilmesinde etkili olabilir. Bununla birlikte ekran başında süre geçirilmesinin aksine fiziksel olarak aktiflik sağlayan oyunlar “Çocuklarda kabızlık ne iyi gelir?” sorusuna birer seçenek olabilir (7).

Hamilelikte (Gebelikte Kabızlık) Kabızlık Nasıl Giderilir?

Gebelikte kabızlık genellikle sık görülen bir durumdur. Kabızlık her üç trimesterde de görülebilir ve doğum sonrası bir süre devam edebilir. Hamilelikte kabızlık hormon düzeninin değişmesi sonucu ortaya çıkan bir tablodur. Normal doğum ve sezeryan sonrası kabızlık için uygulanabilecek yöntemler şunlar olabilir:

• Günlük beslenme düzeninde meyve ve sebzeler, tam tahıllar, kuru baklagillere yer ayrılabilir.
• Her gün en az 8-12 bardak su içilmesi teşvik edilebilir.
• Meyve suları yerine kabuklu meyveler tüketilebilir.
• Probiyotik içerikli gıdalar beslenme düzenine dahil edilebilir.
• Haftada 2-3 kere minimum 20-30 dakika süren orta şiddette egzersiz uygulanabilir.

Kabızlık çözümü için doğum öncesi kullanılan vitaminlerin bırakılması gerekebilir. İlaç ve takviyelerin bırakılmadan önce mutlaka doktora danışılması önerilir

Anında Tuvalete Çıkaran Yiyecekler

Kabızlık için sık sorulan sorulardan biri de “Kabızlık acilen nasıl giderilir?” sorusudur. Kabızlık durumunda anında tuvalete çıkaran yiyecekler yüksek lif içeren ve bağırsakları harekete geçiren besinlerdir. Kabızlık ve gaz sıkışması için önerilen yiyecekler şunları içerir:

• Kuru erik ve kuru erik suyu,
• Elma,
• İncir,
• Armut,
• Kivi,
• Keten ve chia tohumu,
• Yulaf kepeği.

Ek olarak kefir, enginar, fasulye ve mercimek türleri “Kabızlık ne iyi gelir?” sorusuna yönelik seçenekler arasındadır .

Kabızlık Hangi Hastalıklarla İlişkilidir?

Kabızlık birtakım sağlık sorunları ile bağlantılı gelişebilir. Bununla birlikte her zaman belirli bir hastalık nedeniyle oluşmayabilir. Yaygın olarak kabızlığa yol açan hastalıklar şunlar olabilir:

• İrritabl bağırsak sendromu,
• Hipotiroidizm,
• Kolorektal kanser,
• Bağırsak tıkanıklığı,
• Tembel bağırsak sendromu,
• Divertikülit,
• Hiperkalsemi.

Omurilik yaralanmaları, felç, fistül, kolonik atrezi, lupus ve skleroderma, MS ve Parkinson hastalığı “Kabızlık neden olur?” sorusuna bir yanıt olabilir .

Kabızlığı Önlemek İçin Ne Yapılmalıdır?

Kabızlığın önlenmesi amacıyla yapılması gereken bazı uygulamalar mevcuttur. Kabızlık bazı bireylerde acı verici ve şiddetli olabilir. Bu nedenle kabızlığın önlenmesi için birtakım yöntemlere başvurulur. Kabızlığı önlemek amacıyla:

• Bağırsaklarda doluluk hissi geldiğinde mutlaka tuvalete çıkmak,
• Ek semptomlar varlığında sindirim sistemi hastalıklarının kontrol ve teşhisinin sağlanması,
• Bol sıvı ve diyet posası içeren yeterli ve dengeli beslenme düzeni,
• B12 vitamini, magnezyum vb. vitamin ve mineral içeren takviyelerin doktor kontrolünde başlanması.

Kabızlığın önlenmesinde kafein içeren içecekler vücuttan ekstra su atılmasına yol açabilir ve kabızlık gelişebilir