İştahsızlık Neden Olur? Nasıl Geçer?

İştahsızlık vitamin eksikliği, stres gibi pek çok sorun nedeni ile ortaya çıkabilen şikayettir. Uzun süreler yemek yenmemesine rağmen hasta açlık hissine sahip değildir. Beslenmenin azlığı nedeniyle ani kilo kaybı, kas zayıflığı gibi şikayetler de yaşanabilir. Bebeklerde iştahsızlık büyüme ve gelişmenin yavaşlaması ile sonuçlanabilir. “İştahsızlık neden olur?” sorusunun cevabı ek olarak gözlenen semptomların tespit edilmesi ile bulunabilir. İştahsızlığın giderilmesi için öncelikle ana sebebin belirlenmesi ve ortadan kaldırılması tercih edilebilir.

İştahsızlık Neden Olur?

Sağlıklı bir kişinin ihtiyacı olan enerjiyi sağlaması için belirli aralıklarla beslenmesi gereklidir. Vücut bunu sağlayabilmek amacıyla mide içerisinde yeteri kadar doluluk bulunmadığında açlık hissi oluşturur. İştahsızlık yaşanırken kişinin yemek yememesine rağmen sahte bir tokluk hissi yaşanır. İştahsızlık, mide hastalıkları, aşırı stres gibi çeşitli nedenlerle ortaya çıkabilir. İştahsızlık nedenleri arasından bazıları şu şekilde sıralanabilir:

• Enfeksiyonlar: Grip, soğuk algınlığı, idrar yolu enfeksiyonu, HIV gibi pek çok enfeksiyon semptom olarak iştahsızlığa yol açabilir.
• İlaç kullanımı: Bazı antidepresanlar, ağrı kesiciler, diyabet ilaçları, kemoterapi kimyasalları gibi bazı ilaçların kullanımı sırasında yan etki olarak iştahsızlık yaşanabilir.
• Stres, kaygı ve depresyon: Stresli ve depresif bir ruh hali mide sorunları, iştahsızlık gibi şikayetlerin yaygın sebeplerindendir. Depresyonla mücadele eden hastalarda uyku problemleri, dikkat sorunları ile birlikte iştahsızlık da görülebilir.
• Kronik bazı hastalıklar vücutta yaşanan hasara bağlı olarak iştahsızlık yaşanabilir.
• Bazı kanser türleri: Özellikle kolon, yumurtalık, mide pankreas kanserleri sindirim sistemini etkileyecek şekilde hormon seviyelerinde ve sindirim sistemi işleyişinde bozulmaya yol açabilir.
• Duyularda yaşanan problemler: İştah ve yeme isteğinin altında yatan mekanizmanın doğru işlemesi için besinlerin tat ve kokularının hissedilmesi önemlidir. Güzel bir yemek kokusu duyan kişinin ağzının sulanması buna örnek olarak düşünülebilir. Tat ve koku duyularının azalması, kaybedilmesi halinde kişi beslenmede isteksiz olabilir. Kulakta meydana gelen bazı sorunlar da baş dönmesi ve bulantı şikayetine yol açabilir. Bu durumda da kişide iştahsızlık görülür.

Halsizlik Yorgunluk İştahsızlık Neden Olur?

Halsizlik, yorgunluk ve iştahsızlık gibi semptomlar çeşitli hastalıkların genel belirtileri olarak ortaya çıkabilir. Vücutta yüksek miktarda sıvı kaybı, enfeksiyonlar, mide-bağırsak problemleri nedeniyle görülebilir. Bu belirtilere ek yaşanan semptomlara ve hastanın özelliklerine bağlı olarak ana sebep değişiklik gösterebilir. Örneğin 8-12 ay aralığında bir bebekte bu belirtilere ek olarak ateş ve diş kaşıma eğilimi görülüyorsa bebek diş çıkarıyor olabilir. Hapşırık, burun akıntısı gibi belirtiler görülürse grip, soğuk algınlığı gibi hastalıklardan kaynaklı halsizlik yorgunluk iştahsızlık yaşanabilir. Kansızlık, vitamin ve mineral eksiklikleri sağlık sorunları da sıklıkla yorgunluk, iştahsızlık semptomlarına yol açar.

Çocuklarda İştahsızlık Neden Olur?

Çocuklarda iştahsızlık pek çok hastalığın belirtisi olarak yaşanabilir. Bebeklerde iştahsızlık diş çıkarma, soğuk algınlığı, susuzluk gibi sorunlar nedeniyle ortaya çıkabilir. Çocuklarda iştahsızlık sebepleri şu şekilde sıralanabilir:

• Besin alerjileri ve gıda hassasiyetleri
• Kabızlık, gaz şikayetleri
• Grip, soğuk algınlığı, nezle gibi mevsimsel enfeksiyonlar
• Antibiyotik gibi bazı ilaçların yan etkisi
• Stres ve kaygı

Çocuklar gelişme çağında oldukları bu dönemde uzun süre açlıkla mücadele etmeye dayanıklı değildir. Aynı zamanda alerjik sorunlardan yetişkinlerden daha fazla etkilenebilir. Bu nedenle ek bir hastalık belirtisi yaşanmıyor olsa dahi uzman doktor muayenesine başvurulması gereklidir.

Yetişkinlerde İştahsızlık Nedenleri Nelerdir?

Yetişkinlerde iştahsızlık alkol alımından mide enfeksiyonlarına kadar çeşitli nedenlerle ortaya çıkabilir. Yetişkinlerde iştahsızlık sebepleri şu şekildedir:

• Enfeksiyonlar
• Besin zehirlenmeleri
• İlaç yan etkisi
• Kronik böbrek yetmezliği, karaciğer sorunları
• Anoreksiya nervoza
• Bazı kanser türleri
• Kistik fibrozis
• Yaşlılık
• Yüksek miktarda alkol ve uyuşturucu kullanımı
• Hipotiroidizm
• Diyabet
• Duyularda görülen bozulmalar
• Çölyak, Crohn hastalığı gibi bağırsakları etkileyen sorunlar
• Diş ve diş eti problemleri
• Demans, bunama

Hamilelikte İştahsızlık Neden Olur?

Hamilelik sırasında vücutta hormon değişimleri ve fizyolojik bazı değişiklikler görülür. Bu değişimler tiksinti ve mide bulantılarına yol açar. Özellikle hamileliğin ilk üç ayında yemeklerden iğrenme, sabah bulantıları yaşanır. Hamile bir kadın normal şartlarda çok sevdiği besinlerden tiksinmeye başlayabilir. Hamilelikte iştahsızlık yaşanmasına neden olan durumlardan bazıları şöyle listelenebilir:

• Hamilelik sırasında üretilen insan gonadotropin hormonu (hCG) bulantı yaşanmasına neden olabilir. İştahsızlık mide bulantısı ile birlikte daha sık yaşandığı için annenin beslenmesinde sorun yaşatabilir. Bu hormon hamileliğin ilk üç ayında en yüksek seviyesinde bulunur bu nedenle belirtiler genellikle ilk trimesterin ardından azalmaya başlar ancak bazı hamileliklerde bebek doğana kadar devam edebilir.
• Hamilelik hormonları besinlerin tat ve kokuların karşı aşırı hassasiyet gösterilmesine neden olur. Baharatlı ve kokulu besinler kişide tiksinme sebebiyle yemeklere karşı isteksizlik oluşturabilir.
• Bazı hormonlar bağırsak içeriğinin daha yavaş boşaltılmasına yol açar. Bağırsaklarda yaşanan doluluk hissi bir süredir beslenme olmasa da tok hissetmeye neden olabilir.

İştahsızlık Nasıl Geçer?

İştahsızlığa neden olan sebeplerin saptanması iyileşme için ilk aşama kabul edilebilir. Tanı konulabilmesi için idrar ve kan testlerinin uygulanması tercih edilebilir. Doktor muayenesinin ardından sebebe yönelik tedavi prosedürü belirlenir. Örneğin enfeksiyon bulunan hastaya antibiyotik uygulanması, depresyon tedavisi için antidepresan kullanımı tercih edilebilir. Bunların yanında genel olarak iştahsızlık tedavisi için kullanılabilecek öneriler şu şekilde listelenebilir:

• Hastanın yeterli beslenememesi nedeniyle düşen kan değerlerinin kontrol altına alınması gereklidir. Bu durumda hastaya enjeksiyon veya serum formunda vitamin, mineral takviyesi uygulanabilir. Sorun ciddi boyutta değilse doktor önerisi ile vitamin ve mineral içeren tabletler kullanılabilir.
• Düşük dozda kortikosteroid kullanımı gibi iştahın artmasını sağlayan ilaçların kullanımına başvurulabilir.
• Bulantıyla birlikte iştahsızlık şikayeti yaşandığında bulantı kesici ilaçlar, bantlar kullanılabilir.
• Sindirimi daha kolay olduğundan beslenmede sıvı ürünler tercih edilebilir. Çorba, meyve suyu gibi ürünler beslenmeye eklenebilir.
• Protein, vitamin ve mineral açısından zengin besinler tüketilerek kaybedilen enerjinin daha hızlı geri kazanılması sağlanabilir.
• Psikolojik sorunlardan kaynaklanan iştahsızlıkla mücadele için yoga, spor gibi rahatlamaya yardımcı çözümler tercih edilebilir. Bazı hastalarda profesyonel psikolojik yardıma başvurulabilir.
• Düzenli ve küçük porsiyonlar halinde beslenme iştahsızlık, bulantı şikayetlerinin zamanla iyileşmesini sağlar. Bu süreçte yağlı ve baharatlı besinlerin tüketilmesinden kaçınılmalıdır. Hastanın sevdiği içecek ve yiyeceklerin tüketimine başvurulabilir.
• Hastanın yumuşak ve lif içermeyen besinler tüketmesi sindirimin daha kolay sürdürülmesine yardımcı olur. Bağırsakların daha hızlı boşaltılması iştahın geri kazanılmasında etki sağlayabilir.
• Kişinin kendine uygun bir spor faaliyeti ile uğraşması harcadığı enerjinin artmasına neden olur. Bu süreçte vücudun ihtiyaç duyduğu besin miktarı artar ve hormon sistemleri ile açlık hissi uyarılabilir.

Sıkça Sorulan Sorular