İsilik Nedir?

İsilik; vücudun fazla miktarda terlediği zamanlarda ter kanallarının tıkanması sonucunda oluşan ve aşırı kaşıntıya neden olan deri döküntüsüdür. Özellikle yüzde ve derinin kıvrımlı kısımlarında bu durum çok daha yaygın görülür. İsilik; sıcak döküntüsü, ter bezleri iltihabı ve miliaria olarak da adlandırılır. Boyun, göğüs altı, koltuk altı, yüz, iç uyluklar, kasık, kollar ve bacaklarda sıklıkla meydana gelebilir. Çünkü bu gibi kıvrımlı bölgelerde ter birikerek cildi tahriş edebilir. İsilik sıcak ve nemli iklimlerde, hastanede yatan hastalarda, obezite hastalarında, 65 yaş üstü bireylerde ve yenidoğanlarda daha sık şekilde gözlenir. Ancak her bireyi etkileyebilen bir durumdur.

İsilik Tipleri Nelerdir?

İsilik tipleri terin cilde etki seviyesine ve döküntülerin cilt yüzeyindeki görünümüne göre sınıflandırılır. Terin cildi etkileme düzeyine bağlı olarak isiliğin farklı formları ve semptomları ortaya çıkabilir. İsilik tipleri dörde ayrılır:

• Miliaria crystallina: İsiliğin en hafif ve yaygın görülen tipidir. Cilt yüzeyindeki ter gözeneklerinin tıkanması sonucunda meydana gelir. Bu form kolayca patlayabilecek küçük, berrak, sıvı dolu şişlikler ile kendini gösterir. Kaşıntıya ve ağrıya neden olmayan tiptir. Yetişkinlerde ve bebeklerde sıklıkla meydana gelebilir. Genellikle yüz, boyun ve vücudun üst bölgesine yayılmış olarak görülür.
• Miliaria rubra: Cildin daha derinlerde oluşur ve daha çok acı veren isilik tipidir. Bu isilik türü, etkilediği bölgedeki iltihaplı ve küçük kabarcığa benzer şişlikler, kaşıntı ve karıncalanma hisleri ile karakterizedir. Çocuklarda koltuk altı, gövde ve kasığın kıvrımlı bölgeleri ve boyunda isilik yaygın görülür. Yetişkinlerde ise kafa derisini ve kıyafetlerin sürtünme alanlarını etkileyebilir.
• Miliaria pustulosa: Bu isilik türü, nadiren miliaria rubra şişliklerinin irinle (iltihaplı sıvı) dolması sonucunda oluşur. İltihaplı isilik olarak da tanımlanabilir.
• Miliaria profunda: İsiliğin nadir görülen formudur. Cildin en derin tabakası olan dermis tabakasını etkiler. Miliaria profunda sert, ağrılı, kaşıntılı ve iltihaplı şişlikler şeklinde görülür. Genellikle gövde ve ekstremitelerde gözlenir. Bu form tekrarlayabilir ve uzun süre devam edebilir. Bu nedenle tıbbi müdahale gerekebilir.

İsilik Belirtileri Nelerdir?

İsilik belirtileri terin cildi ne kadar etkilediğine göre değişebilir. Bazı semptomlar kişisel bakım ile kısa sürede düzelebilecek kadar hafif düzeydedir. Bazı semptomlar ise tıbbi müdahale gerektirecek ciddi deri tahrişine bağlı oluşabilir ve doktora başvurmayı gerektirebilir. İsilikte meydana gelen belirtilerden bazıları şunlardır:

• Küçük kırmızı lekeler
• Kabarcık oluşan bölgede şişlik
• Şiddetli acı
• Karıncalanma hissi
• Rahatsız edici kaşıntı
• Hafif ağrı
• Etkilenen bölgede yanma hissi
• Ateş
• Mide bulantısı

İsilik Neden Olur?

Teri cilt yüzeyine taşıyan kanalların tıkanması sonucunda terin cilt derinliklerinde kalmasına bağlı oluşur. Bazen de ter cildin üst tabakasına sızarak orada etki gösterir. Her iki durumda da vücut terin cilt içerisinde kalmasına tepki gösterir. Terin biriktiği bölgede inflamatuar reaksiyonlar meydana gelir. İsiliklerde terin deri içine hapsolmasına küçük ölü hücre parçaları veya kıl köklerinin ter bezlerini tıkaması gibi durumlar neden olabilir. Aynı zamanda sıcak havalarda isilik daha da şiddetli seviyelere yükselebilir. Çocuklarda ve yetişkinlerde isiliğe neden olan faktörler farklılık göstermektedir.

Bebeklerde İsilik Neden Olur?

Özellikle yenidoğan isilik açısından risk altındadır. Çünkü yenidoğanların ter bezlerinin gelişmemiş olması isiliği tetikleyebilir. Daha büyük bebeklerde terleme sonrası kıyafetlerinin değiştirilmemesi isiliğe neden olabilir. Bununla beraber bebeklere kat kat kıyafetler giydirilmesi cilde hava temasına engel olur ve terlemeyi artırarak isiliğe yol açabilir. Sıcak ve nemli havalar ise isiliğin daha da kötüleşmesine neden olabilir. Çocuklarda isilik dış faktörlere bağlı oluşabileceği gibi fizyolojik reaksiyonlarla da meydana gelebilir. Özellikle alerjik isilik çocuklarda besin alerjilerine, böcek ısırmalarında ve viral enfeksiyonlara bağlı şekilde ortaya çıkabilir. Bu faktörler sonucunda döküntü alerjik isilik formunda olabilir.

Yetişkinlerde İsilik Neden Olur?

Yetişkinlerde isilik neden olur sorusunun yanıtları bebeklerin isilik nedenlerine benzerdir. Genel olarak sıcak hava ve terleme başlıca nedenlerdir. Bunların haricinde yetişkinlerde isilik nedenleri arasında şunlar yer alır.

• Adet dönemi gibi hormon değişikliklerinin söz konusu olduğu dönemlerden geçmek
• Yüksek ateş
• Aşırı dar veya hava geçirgenliği zayıf olan, terlemeyi artıran kıyafetler giymek
• Sıcak havalarda aşırı fiziksel aktivite yapmak, aktivite sonrası terli kıyafetleri hemen değiştirmemek
• Kıyafetlerde çabuk kurumayan kumaşları tercih etmek
• 65 ve üzerinde olmak
• Obez veya fazla kilolu olmak
• Yatak istirahatinde olan hastalarda yatakta geçirilen sürenin artması ve yeterli yatak havalandırmasının yapılmaması
• Terlemeyi azaltan ilaçlar kullanmak

İsilik Nasıl Geçer?

İsilik tedavisinin spesifik bir yöntemi yoktur. İsilik ne iyi gelir sorusuna yanıt olarak isiliklerin iyileşmesi için temel hedefin cildi soğutmak ve kuru tutmak olduğu söylenebilir. Bunların yanı sıra cilt tahrişine ve kaşıntıya neden olan faktörler ortadan kaldırılmalıdır. Genel olarak isilik, bebeklerde ve yetişkinlerde farklı uygulamalar ile iyileştirilebilir. Bu uygulamalar denenmesine rağmen ateş, yorgunluk ve isilik devam ediyorsa uzman bir doktora başvurulmalıdır.

Bebeklerde İsilik Nasıl Geçer?

Bebeklerde ve çocuklarda isilik dermatoloji (cildiye) uzmanı tarafından teşhis edilmelidir. Bu nedenle bebeğimin yüzünde isilik şeklinde kızarıklık var diyen bir annenin öncelikle bir cildiye uzmanına başvurması önerilir. Bununla beraber hekim önerileri doğrultusunda evde yapılabilecek basit uygulamalar vardır. Bebekte isilik sorununun kötüleşmesini önleyecek bazı uygulamalar şunlardır:

• Bebek sıcaktan uzak tutulmalıdır. Ev klima veya vantilatör ile serinletilmelidir.
• Bebeğin cildi mümkün olduğunca serin ve kuru tutulmalıdır.
• Sıcaktan isilik gelişebileceğinden sıcak havalarda bebeklerin örtüleri çok kalın olmamalıdır.
• Bebeğin kıyafetleri kalın ve sıkı olmamalıdır. Daha hafif ve cilde hava geçişini kolaylaştıracak kıyafetler tercih edilmelidir. Pamuklu kıyafetler tercih edilebilir.
• Bebek ortam sıcaklığına uygun şekilde giydirilmelidir.
• Sabunsuz ılık su ile banyo yaptırılabilir. Kokulu ve sert sabunlar yerine daha yumuşak, bebek cildi ile uyumlu sabunlar tercih edilebilir.
• Bebeğin terli kıyafetleri ve ıslak bezi düzenli olarak değiştirilmelidir.
• Bez bölgesi etkilendiyse birkaç saat bez kullanılmayabilir.
• Gözeneklerin tıkanmasına neden olarak isiliği daha çok kötüleştirebilecek bebek pudraları, krem ve losyon gibi ürünlerin kullanımından kaçınılmalıdır.

Yetişkinlerde İsilik Nasıl Geçer?

İsilik tanısından sonra evde isilik bakımı hakkında doktordan bilgi alınmalıdır. Doktor yönlendirmesi ile yetişkinlerde isiliğin kötüleşmesini engellemek için şunlar yapılabilir:

• Vücut sıcak ve nemli olduğunda klima veya vantilatör ile cilt serinletilebilir.
• Vücudu kurutmak ve nemlendirmek için serin bir duş alınıp havlu ile hafif bir şekilde kurulanılabilir. Cilde sert bir şekilde havlu sürmenin tahrişi ve isiliklerin şiddetini artırabileceği unutulmamalıdır.
• Cilde hava akışına izin veren pamuklu kıyafetler giyilmelidir.
• Yünlü ve kaşındırıcı kumaşlardan yapılan kıyafetler cildi daha çok tahriş edeceğinden bu kumaşları içeren giysilerden kaçınılmalıdır.
• Cilt üzerinde fazla miktarda sürtünmeye neden olabilecek dar kıyafetler yerine bol giysiler tercih edilmelidir.
• İsiliğe bağlı aşırı kaşıntı ve ağrı olması halinde doktorun reçete ettiği losyon veya kremler düzenli bir şekilde kullanılmalıdır.
• Sıcak havalarda aşırı terlemeye neden olacak aktivitelerden uzak durulmalıdır.
• Dışarıdaki aktiviteler günün serin saatlerinde yapılmalıdır.
• Cilt gözeneklerini tıkayan kozmetik ürünlerden, krem ve merhemlerden kaçınılmalıdır.
• Vücudu soğutmak ve hidrasyonu sağlamak için bol bol su içilmelidir.
• Vücutta oluşan kızarıklıklar yara bandı veya bandaj ile kapatılmamalı, hava alması sağlanmalıdır.

Sıcaktan Oluşan İsilik Nasıl Geçer?

Sıcaktan kaynaklı oluşan isilik hastalığı vücudun soğuk ve kuru tutulması halinde kısa sürede iyileşebilir. Özellikle sıcak maruziyetinden sonra soğuk bir duş alınması ve vücudun kuru tutulması semptomların hafiflemesini sağlar. Duştan sonra gözeneklerin tıkanmasına neden olabilecek yağ ve losyon gibi ürünler kullanılmamalıdır. Derinin hava ile temasını kolaylaştıran bol ve pamuklu kıyafetler giyilmelidir. Ayrıca duştan sonra bulunulan ortamın serin olması önemlidir. Böylece vücudun tekrar ısınması ve terlemesi önlenir.

İsilik Geçici Midir?

İsilik hafif düzeyde ise gerekli önlem ve tedbirler uygulandığı takdirde sorunun ortalama iki üç gün içerisinde iyileşmesi beklenir. Ciddi isilikler tedavi edilmezse yaklaşık birkaç hafta sürebilir. Doğru önlemlerin alınmış olmasına karşın isilik sorunu kötüleşirse veya çok uzun bir süre boyunca iyileşmezse doktora başvurulmalıdır.

İsilik Kaşınır Mı?

İsilik genellikle kaşıntılı özelliktedir ve bu kaşıntıya bağlı ciltte hafif tahriş meydana gelebilir. Bu nedenle etkilenen bölge mümkün olduğunca kaşınmamalıdır. Bazı isilik türleri kaşınma veya sürtünme ile kötüleşebilir. Etkilenen bölgeyi kaşımak şişliklerin patlamasına neden olabilir. Bu nedenle aşırı bir kaşıntı söz konusu ise bu sorunu hafifletici bir krem kullanımı için doktora danışılabilir.

Geçmeyen İsilik Tipi Var Mı?

İsilik cilt soğuk ve kuru tutulduğunda birkaç gün içerisinde iyileşebilir. Fakat bazı isilik formları uzun süreli ve tekrarlayan formlarda olabilir. Bazı durumlarda ise farklı cilt sorunları isilik ile karıştırılabilir. Bu nedenle birkaç günden uzun süren cilt lezyonları ve geçmeyen isilik için uzman bir sağlık hekimine başvurulmalıdır. Böylelikle altta yatan sağlık sorunu belirlenebilir ve daha fazla kötüleşmeden tedavi edilebilir.