Diyabet hastalığı kişinin yaşam tarzı ile yakından ilişkilidir. Diyabetli bireyin kullandığı ilaçlar ve insülin ile uyumlu şekilde beslenmesi, spor yapması ve diğer ilaçlarını kullanması gerekir. Diyabetli kişinin beslenme düzenini sıfırdan değiştirmesi ve hayatına daha fazla fiziksel aktivite eklemesi gerekebilir. Bu noktada sağlık çalışanları ile yakından takip çok önemlidir. Doğru takip ve değişiklikler ile diyabet ile yaşamak kişi için sorun oluşturmaz ve konforlu bir hal alır.
Kan Şekeri Seviyelerini AnlamakDiyabet Yönetimi için öncelikle kan şekeri ölçümünün öğrenilmesi gerekir. Her gün kan şekerinin ölçülmesi beslenme şekline ve kullanılan ilaçların yönetilmesine yardımcı olur. Evde kan şekeri ölçülmesinin en kolay yolu kan şekeri ölçüm cihazı kullanılmasıdır. Test şeridine kan damlatılması ile cihaz tarafından şeker seviyesi belirlenir. Glikoz testi sabah aç karnına ya da yemek yedikten 2 saat sonra açlık ve tokluk şekerlerini ölçmek için kullanılabilir. Bu değerlerin düzenli aralıklar ile doktor ve diyetisyen tarafından incelenmesi ilaç ve beslenme düzeni için önemlidir. Kan şekerinin olması gereken aralıklar şunlardır:
Yemekten önce: <80-130 mg/dL
Yemekten 2 saat sonra: <180 mg/dL
Kan şekerinin 70 mg/dL altına düşmesi hipoglisemi olarak adlandırılır. Hipoglisemi kişinin sağlığını ciddi derecede etkileyebilecek bir durumdur ve kan şekerinin yükseltilmesi gerekir. Bu noktada doktor ile sürekli iletişim çok önemlidir. Hipoglisemi kadar riskli olan diğer durum ise hiperglisemi olarak bilinen kan şekerinin çok yüksek seviyelere çıkmasıdır. Kan şekeri yükseldiğinde şu belirtiler ortaya çıkabilir:
Artan susamışlık hissi
Baş ağrısı
Bulanık görme
Yorgunluk hissi
İdrara çıkmada artış
Kan şekerinin yükselmesi durumunda doktora bilgi verilmeli ve müdahale edilmesi gerekirse acile başvurulmalıdır. Sağlık kurumuna ulaşmanın zor olduğu durumlarda teletıp hizmeti ile doktor ve diyetisyen iletişimi sağlanarak mutlaka belirtiler değerlendirilmelidir.
Yaşam Tarzında Değişiklikler
Diyabet ile yaşarken yaşam tarzında yapılan değişiklikler diyabetin kötüye gitmesinin ve diğer komplikasyonlara neden olmasının önüne geçebilir. Bu değişikliklerden ilki sigarayı bırakmaktır. Sigara kullanımı uzun vadede diyabet semptomlarının kötüye gitmesine neden olabilir. Bunun dışında en önemli noktalardan biri beslenmedir. Kullanılan ilaçlar ve kan şekeri seviyeleri ile uyumlu bir beslenme planı diyetisyen tarafından planlanmalıdır. Belirli aralıklarla tüketilen öğünler ve öğün karbonhidrat içerikleri şeker seviyelerindeki düşüş ve yükselmelerin önüne geçer. Diyabetli kişilerin mutlaka beslenme şekli hakkında doktor ve diyetisyenine bilgi vermesi, öğünler sırasında aklına takılan soruları sağlık personeline sorarak gidermesi gerekir.
Fiziksel olarak aktif olmak kişinin kan şekeri seviyelerini dengeleyebilir iken fazla kilolu kişilerin ağırlık kaybetmesine de yardımcı olur. Fazla kilo ve obezite diyabetin nedenleri arasındadır ve yönetimi kan şekeri seviyelerini iyileştirebilir. Fakat fiziksel aktivite öncesi doktora bilgi verilmeli ve uygun görülen aktiviteler yapılmalıdır.
Doktor Ziyareti
Doktor ve diğer sağlık personeli ile sürekli iletişim diyabetin yönetiminde çok önemlidir. Belirli aralıklar ile kan testleri yapılması kolesterol, hA1c, açlık kan şekeri gibi diyabet ile ilgili değerlerin kontrolü için önemlidir. Bu testler dışında belirli aralıklar ile doktora şeker seviyeleri bildirilmeli, beslenme hakkında bilgi verilmeli ve komplikasyon bulunuyorsa danışılmalıdır. Eğer diyabetli kişinin yaşı ileri ise tansiyon gibi diğer faktörlerin de düzenli kontrolü önemlidir. İnsülin kullanan hastalar için insülin seviyeleri ile öğünlerin karbonhidrat içeriği arasında bağlantı doğru kurulmalıdır. Eğer öğünün karbonhidrat içeriği insülinin değerinden düşük olursa kişi hipoglisemiye girerken, karbonhidrat içeriği insülinden yüksek olursa şeker yüksekliği meydana gelir. Bu nedenle beslenme düzeni dışında tüketilecek besinlerin diyetisyen ya da doktora bildirilmesi ve uygun besinlerin tercih edilmesi gerekir.
Çalışan kişilerin ya da ulaşımı zor olan yaşlıların hastane ziyaretleri kan tahlili gibi tetkikler dışında zorlu olabilir. Bu durumda insanlar hastane ziyaretlerini engelleyerek sağlıkları için risk oluştururlar. Bu tarz sağlığa erişim problemi bulunan kişiler teletıp hizmeti ile sağlık çalışanlarına erişerek diyabetin yönetimine yardımcı olabilirler.