Reflü mide içeriğinin yemek borusuna doğru hareket etmesidir. Reflüde mide içeriğinin yukarı doğru hareket etmesi; yemek borusu dokularına asidin zarar vermesine neden olmaktadır. Reflünün en önemli belirtisi mide yanmasıdır. Reflünün tedavi edilebilmesi için altta yatan neden bulunmalıdır. Reflüye; obezite, hamilelik, hiatal herni, ilaçlar ve sigara gibi faktörler sebep olmaktadır. Reflü hastalığı belirtilerinin altında yatan nedene göre yaşam tarzı değişikliği, ilaç tedavisi ve cerrahi tedavi uygulanabilir. Refü semptomlarını yaşıyorsanız semptomların hafiflemesi için mutlaka uzman bir doktora başvurunuz.
Reflü Nedir?
Reflü mide asidinin yemek borusuna doğru hareket etmesidir. Mideye gelen besinlerin hareket yönü her zaman aşağı yönde olmalıdır. Fakat bu durumun tersi söz konusu olursa yani mide içindeki asit yemek borusuna doğru bir hareketi olursa reflü meydana gelmektedir. Reflü kişinin yaşamı boyunca ara sıra meydana gelebilir. Fakat birey haftada iki kez reflü krizi belirtileri yaşıyorsa artık reflü bir rahatsızlık olmaz. Reflünün kronik hale dönüşmesi halinde gastro-özofagial reflü hastalığı (GÖRD) olarak adlandırılmaktadır.
Reflü Belirtileri Nelerdir?
Mide asidinin yemek borusuna doğru hareketi dokuları tahriş etmektedir. Buna bağlı reflü yaşayan kişiler şu semptomları hissedebilir:
Gögüste ağrılı yanma
Kusma
Yutma güçlüğü (disfaji)
Regüsjitasyon (mide içeriğinin ağza gelmesi)
Mide yanması
Ağız kokusu
Diş çürüğü
Boğaz ağrısı
Kronik öksürük ve nefes darlığı gibi astım belirtileri
Küçük çocuklarda ve bebeklerde görülen belirtiler solunum sistemi veya kulak, burun ve boğaz gibi farklı sistemlere ait olabilmektedir. Bu sistemleri etkilemesi sonucunda inek sütü alerjisi gibi alerjik reflü belirtileri meydana gelebilmektedir. Fakat bu alerjiler reflü kaynaklı olmayabilir. Bu nedenle alerji ve reflü ayrımı iyi yapılmalıdır.
Reflü Neden Olur?
Midenin girişinde ve çıkışında bulunan, mide içeriğinin hareket yönü kontrolünü sağlayan kaslara sfinkter denir. Bunlardan en önemlisi mide ile yemek borusu arasında bulunan alt özofagus sfinkteridir. Alt özofagus sfinkter besin gelince açılır ve besinin mideye geçişini sağlar. Besin mideye ulaştıktan sonra kapanır. Fakat reflüde alt özofagus sfinkter tam anlamıyla kapanmaz ve gevşek yapıdadır. Bu nedenle mide asidi yemek borusuna sızabilir. Bu duruma neden olan faktörler şunlardır:
Hamilelik, geçici reflüye neden olabilir. Hamilelikte karındaki basınç ve hacim alt özofagus sfinkter kaslarını zayıflatabilir. Ayrıca bu dönemde yüksek östrojen ve progesteron hormonları alt özofagus sfinkterin gevşemesini sürekli uyarabilir.
Obezite karın bölgesinde basıncı ve hacmi arttırmasına bağlı reflüye neden olabilir. Obezitede hamileliğe kıyasla kaslar kalıcı olarak zarar görebilmektedir. Bu nedenle kalıcı reflüye neden olmaktadır. Ayrıca yağ dokusu östrojen hormon seviyesi yüksekliğine neden olmasına bağlı alt özofagial sfinkerin gevşemesine neden olabilir.
Sigara dumanı alt özofagial sfinkeri gevşemesine neden olarak reflüye neden olur.
Antidepresan ilaçları, astım ilaçları, tansiyon ilaçları gibi ilaçlar alt özofagus sfinkterin gevşemesine neden olarak reflüye yol açabilir.
Hiatal herni, yaşlandıkça ortaya çıkan mide fıtığıdır. Mide fıtığı, alt özofagus sfinkter kasının kapanma yeteneğini kaybetmesine neden olmaktadır.
Doğum kusurları, bağ dokusu hastalıkları ve karnın üst kısmında yapılan ameliyatlar reflüye neden olabilmektedir.
Çikolata, alkol, nane, sarımsak ve soğan gibi besinlerin aşırı tüketimine bağlı olarak alt özofagus sfinkter gevşer.
Akşam yemeklerinin yağ, şeker içeriğinin yüksek olması ve büyük hacimde olması sindirimi zorlaştırmaktadır. Ayrıca yağ içeriği yüksek olan besinler mide asidini artırır ve sindirimleri daha uzun sürer. Bu durum mide asidinin yemek borusuna kaçma olasılığını arttırmaktadır.
Bebeklerde yemek borusu ile mide arasındaki alt özofagus tam olarak gelişmemesinden ötürü geçici reflü meydana gelebilmektedir.
Reflü Tedavisi Nedir ve Nasıl Geçer?
Doktor reflü tedavisinde altta yatan nedeni belirleyerek tedavi planı hazırlamaktadır. Reflü tedavisinde; yaşam tarzı değişiklikleri, ilaç tedavisi ve cerrahi tedavi olmak üzere üç farklı tedavi uygulanmaktadır.
Yaşam Tarzı Değişiklikleri
Reflü tedavisinde yaşam tarzı değişikliği yapmak bazı hafif düzeydeki reflü hastalarında tıbbi tedaviye gerek olmadan semptomlarda hafifleme sağlayabilmektedir. Aslında bu aşamada hastalar ‘Reflüye ne iyi gelir?’ sorusunun cevabını yaşamlarına uygulamaktadır. Reflüye iyi gelen yaşam tarzı değişiklikleri şunlardır:
Hafif kilolu veya obez kişilerde kilo verme semptomların önemli ölçüde azaltmaktadır.
Bireyde reflü semptomlarını tetikleyen besinler varsa diyetten o besinlerde çıkarılmalıdır. Reflü hastalarında sıklıkla semptomlara neden olan besinler; kahve, alkol, yağlı ve baharatlı besinler, portakal, limon, çikolata ve nane tüketimi sınırlandırılabilir.
Öğünler daha küçük hacimlerde ve sık sık tüketilmelidir.
Öğünler yavaş yavaş ve iyi çiğnenerek tüketilmelidir.
Çok dar kıyafetler giyilmesinden kaçınılmalıdır.
Yemekten sonra uzanılmamalıdır.
Akşam yemeği yatmadan 2-3 saat önce yenmelidir.
Sigara kullanımı bırakılmalıdır.
Yatağın baş kısmı yükseltmek gece yaşanan semptomları hafifletir.
İlaç Tedavisi
Yaşam tarzı değişiklileri reflü semptomlarını hafifletmeye yetersiz kalması veya hastanın tedaviye yanıt vermemesi halinde ilaç tedavisine başlanmaktadır. İlaç tedavisinin temel prensibi midede üretilen asidi kontrol altına alarak reflünün zararlı etkilerini en aza indirmek. Reflüde ilaç tedavisi şunlardan oluşmaktadır:
Histamin reseptör antagonistleri (H2 blokerleri): Mide asidi üretimini uyarımını engeller. Bu sayede daha az mide asidi üretilmesini sağlamaktadır.
Antiasitler: Mide asidini nötralize eder. Bu sayede mide asidi dokuları daha az tahriş etmektedir.
Proton pompa inhibitörleri (PPI): Mide asidi üretimini önemli ölçüde azaltmaktadır.
Aljinatlar: Asidinin yemek borusuna kaçmasını önlemektedir.
Bu ilaçların uzun süreli kullanımı yan etkileri ortaya çıkabilmektedir. İlaç tedavisinde hangi ilacın uygulanacağını doktor karar vermektedir. Bu nedenle reflü semptomlarından şikayetçiyseniz uzman bir hekime başvurunuz.
Cerrahi Tedavi
Reflü tedavisinde cerrahi tedavi belirli kişilere sunulmaktadır. Kişi şiddetli semptomlar yaşıyorsa, hiatal herni varlığında veya tedaviye uyumsuzluk gösteriyor veya ilaç tedavisine yanıt vermiyorsa veya ilaç tedavisine bağlı yan etkiler yaşanması halinde cerrahi tedaviye başvurulmaktadır. Cerrahi tedavi; laparoskopik Nissen fundoplikasyonu ve obez hastalarda bariatrik cerrahidir. Laparoskopik Nissen fundoplikasyonu; reflü tedavisinde ve hiatal herni tedavisinde yaygın olarak kullanılan bir cerrahi işlemdir. Bu yöntemle yemek borusu ve mide arasındaki bağlar sıkıştırılmaktadır.
Bebeklerde de sıklıkla reflü meydana gelebilmektedir. Ancak bebeklerin çoğunda tedaviye ihtiyaç yoktur. Bebeğin gelişimi ile beraber reflü ortadan kalkacaktır. Bu süreçte sadece hasarı en az düzeye indirmek amacıyla beslenmede değişiklikler yapılabilmektedir. Ayrıca bebeklerde semptomların hafiflemesine yardımcı olmasını sağlamak amacıyla bebek reflü yatağı kullanılabilmektedir.
Reflü Nasıl Önlenir?
Reflüyü önlemenin en iyi yöntemi mide yanmasına neden olan besinleri tüketiminden kaçınmaktadır. Ayrıca obezitede reflünün en önemli nedenidir. Bu nedenle kişinin boyuna ve yaşına göre sağlıklı kilosunu korunması reflünün önlenmesine katkı sağlamaktadır. Ayrıca reflüyü önlemek için reflü tedavisinde yaşam tarzı değişikliğinde önerilen davranış değişiklikleri reflü krizlerini önlemek amacıyla uygulanabilir.
